واكاوي برهان صديقين آقا علي حكيم و تحقيق و بررسي آن

آقا علي حكيم در رساله¬اي كه ضمن حاشيه بر اسفار تحت عنوان «رساله في طريق الصديقين» نگاشتند به تبيين نظر خويش درباره برهان صديقين پرداختند. وي دو تقرير از برهان صديقين اراده كرد كه تقرير نخست وي با اعتبار چهارگانه از حقيقت وجود يعني حقيقت وجود من حيث هي هي يا بشرط اطلاق يا بشرط تجرد و در نهايت بشرط صرافت برهان صديقين را تقرير كرد. اين تقرير منحصر به فرد بوده و بايست از ابتكارات وي به شمار¬آورد. در اين تقرير از راه مبدء نداشتن براي حقيقت وجود با چنين اعتبارات چهارگانه-اي استدلال كرد. در اين مقاله برهان وي از چهار جهت 1- مقدمات برهان2- تقرير برهان 3- صديقين بودن برهان 4- محذور در برهان صديقين مورد واكاوي قرارگرفته شده است. لكن تقرير دوم برهان وي نظير برهان ملاصدراست. برهان وي با ملاصدرا و حكيم سبزواري نقاط مشترك و اختلافي دارد كه به آنها اشاره شده است. تقرير اول برهان وي هر چند از جهاتي قابل مناقشه است لكن مي¬توان به¬گونه¬اي تقرير كرد كه منتج باشد.