معرفت نفس از منظر حكيم آقا علي مدرس

از منظرحكيم آقا علي مدرس «نفس انساني » حقيقت واحد و ذو مراتبي است كه طيف گسترده اي از مراتب گوناگون هستي را در خود جاي داده است. نفس ناطقه در مراتب عالي خود، در اوج بساطت و وحدت و اطلاق مي باشد، به گونه اي كه همه كثرات در آن مستهلك و مندك هستند. همين نفس بسيط و مطلق در مراتب نازله خود متكثر و مقيد است. و اين از شگفتي هاي نفس انساني است كه وحدت و كثرت ، بساطت و تركب، اجمال و تفصيل، اطلاق و تقييد، را در مراتب طولي خود جمع نموده است. حكيم تهران معتقد است نفس انساني در پرتو حركت ذاتي و جوهري خويش، با غايت و اصل خود كه همان « نفس كلي » است متحد شده و مي تواند به لايه هاي باطني خود علم حضوري پيدا كند. وي از اين معرفت شهودي نفس به « علم به علم » يا « استشعار به شعور » تعبير مي كند. در اين مقاله نخست نفس شناسي فلسفي حكيم موسس مورد باز پژوهي قرار گرفته و سپس تحليلي از « معرفت شهودي نفس» و راهكارهاي دستيابي به آن و رابطه « معرفت نفس با معرفت ربّ » از ديدگاه ايشان ارائه شده است