باغ هاي خيال، بررسي و مقايسه نقش نمادين سرو (به عنوان عنصر منظره پرداز) در باغ و نگارگري ايراني

حضور حياتي درختان علاوه بر مسايل زيست محيطي در وجوه متعددي از زندگي انسان، قابل بررسي است. از جمله اين كه: گياهان و بويژه درختان، اجزاي اصلي طراحي منظر به حساب مي آيند. يكي از وجوه مهم كاربرد درختان در طراحي منظر كه شايد كمتر به آن پرداخته شده است، وجه نمادين حضور درختان است؛ نمادين از جهت سابقه اي طولاني حضور در هنر ايران زمين و تاثيري كه بر ذهن و خيال انسان بر جاي مي گذارند. اين كه چه رابطه اي ميان وجه نمادين حضور درختان با ايجاد زمينه هاي خيال انگيزي در فضا وجود دارد؟ پرسشي است كه اين پژوهش از طريق بررسي نقش درخت باستاني سرو در نگاره ها و باغ هاي ايراني، به عنوان موثق ترين نمونه هاي خلق فضاي خيالي، در پي رسيدن به پاسخ آن است. در واقع هدف اصلي پژوهش، بازنمايي اهميت خيال، به عنوان بعدي از ابعاد وجودي انسان، در طراحي محيط است كه در اين زمينه تاكيد ويژه اي به تاثير خيال انگيز درختان شده است.روش تحقيق، پژوهشي تاريخي و تطبيقي است وگردآوري اطلاعات با مراجعه به اسناد كتابخانه‌اي و بازديد نمونه‌هاي موردي، به صورت ارائۀ جدول مقايسه خصوصيات سرو در باغ و نگارگري ايراني صورت گرفته است. در نتيجۀ اين بررسي متوجه تاثير فرم ويژه درخت سرو بر مخاطب فضا از طريق ايجاد طرح واره هاي ذهني معنادار مي شويم. به گونه اي كه فرم‌هاي مختلف سرو، كه به طور مشخص به كشيدگي تاج، ارتفاع بدنه، تراكم بافت و تيرگي رنگ آن مربوط مي شود، هر يك باعث برداشت مفهومي خاص در ذهن انسان مي شود و درنتيجه تكرار اين همراهي، نقش سرو باعث تداعي معاني از جمله: جاودانگي، پايداري، بلند بالايي و... شده است. بنابراين با كاربرد هدفمند درخت سرو در طراحي منظر، مي‌توان از طريق تداعي معاني ويژه، شرايط خيالي و فرواقعي براي مكان ايجاد كرد.