آناليز روند منحني تغييرات غلظت آلاينده هاي شاخص هوا طي 36 ماه منتهي به سال 1396 و بررسي اثر اقليم بر شاخص هاي PSI و AQI؛ مطالعه موردي: شهر مشهد، ايران

سالانه چندين هزار نفر بر اثر مشكلات سلامتي ناشي از آلودگي هوا در دنيا جان خود را از دست مي دهند. اصلي ترين تهديدهاي سلامتي آلاينده هاي هوا، متوجه دستگاه تنفسي و عصبي هستند. البته با نگاهي ديگر به مقوله اثرات آلودگي هوا بر كيفيت زندگي افراد مي توان دريافت حتي اثرات غير مهلك اين آلاينده ها، چون سر درد، پرخاشگري و اضطراب مي تواند باعث بروز مشكلات اجتماعي-رفتاري در سطح كلان گردد. به همين دليل پژوهشگران تلاش بسياري جهت مدلسازي و پيش بيني ميزان غلظت آلاينده ها انجام مي دهند، تا هشدارهاي لازم را به مسئولان ذي صلاح ارائه نمايند و آنها را از بروز خطرات احتمالي آگاه سازند. در پژوهش حاضر وضعيت آلودگي هواي شهر مشهد، ايران، طي سال هاي 93 تا 96 مورد بررسي موشكافانه قرار گرفت و با مدلسازي غلظت آلاينده ها، روند منحني بر توابع رياضي زمان-غلظت منطبق گرديد. در اين بررسي شش آلاينده ي شاخص شامل CO، NO2، SO2، O3، PM2.5 و PM10 مدنظر قرار گرفت. علاوه بر آناليز روند منحني غلظت-زمان، تاثير شاخص هاي اقليمي باد و خشكسالي بر تمركز آلاينده ها طي ماه هاي مختلف سال هاي مذكور بررسي گرديد. مدل هاي رياضي چندجمله اي و فورير به طور كلي در آلاينده هاي مختلف، بهترين انطباق را حاصل نمودند (R-square 0.75 براي تمامي مدل ها). به منظور بررسي اقليم، سرعت باد غالب به عنوان شاخصه اصلي اقليمي با بيشترين ميزان اثر بر آلودگي هوا در نظر گرفته شد و نوسانات PSI و AQI نسبت به دو متغير زمان و سرعت باد غالب به كمك مدل رياضي چند جمله اي شبيه سازي گرديد.