سير تحول توسعه فيزيكي ساري وارائه سياست ها و راهبردهاي كلي توسعه آتي شهر

توسعه يك سكونتگاه انساني مقوله اي چند بعدي است و لازم است از جنبه هاي مختلف مورد بررسي قرار گيرد . در مقاله حاضر منظور از توسعه ، توسعه فيزيكي و كالبدي شهر در دوره هاي مختلف تاريخي مي باشد كه عبارتند از : 1-دوره نخست :دوره تاريخي و كهن شكل گيري شهر ساري تا زمان صفويه مي باشد . ويژگي هاي شهر به صورت زير مي باشد : شهر به صورت قلعه فئودالي و واقع بر سه راه اصلي ارتباطي شرق به غرب در شمال البرز است . در اين دوره ويراني و نابودي ساري در قرن هفتم توسط سلسله سادات مرعشي و سپس تجديد بناي آن در قرن هشتم و شكل گيري يك دولت شيعه مستقل با ظهور صفويه بوجود آمد . 2- دوره دوم : اين دوره از صفويه تا انتهاي دولت قاجاررا شامل مي شود . در اين دوره توسعه راههاي ارتباطي، ارتباطات اجتماعي و اقتصادي با ظهور دولت صفويه تغيير پايتخت از ساري به تهران در زمان سلطنت آقا محمدخان و كاسته شدن موقعيت اقتصادي – ارتباطي ساري و ساخت شهرهاي فرح آباد ، اشرف، پل تجن و عمارت ساري و احداث راهي از فيروزكوه به ساري و از آنجا به استرآباد و حمله تركمانان و سپس تغيير پايتخت مازندران از ساري به بابل و پايتخت شدن ساري در زمان ايل قاجار و شيوع انواع بيماري ها و بلاياي طبيعي مانند زلزله از ويژگي هاي اين دوره مي باشد . 3-دوره سوم – اين دوره كه به دوره معاصر ناميده مي شود شامل توسعه شهر در پهلوي اول و دوم مي باشد . از ويژگي هاي آن تبديل شهر ساري به مركز استان مازندران مي باشد و علاوه بر اين تغيير ماهيت شهر از يك قلعه- شهر فئودالي به يك شهر اداري- خدماتي شامل 11 بخش مي باشد . تهيه طرح جامع شهر در سال 1355 در شهر ساري آغاز و با توجه به شروع انقلاب اسلامي تصويب آن در سال 1361 انجام شد . در اين دوره نوسازي شهر طبق سياست عمومي دولت انجام شد . توسعه چليپايي خيابان در بافت تاريخي شهر ، احداث شبكه هاي شطرنجي مطابق قانون ثبت ، احداث خيابان به مفهوم جديد برايند كالبدي در شهر بود. 4- دوره چهارم – اين دوره شامل توسعه شهر بعد انقلاب اسلامي مي باشد كه با مهاجرت شديد از روستاها به شهرها و شهرهاي كوچك به شهرهاي مياني و بزرگ آغاز شده و شدت توسعه در اين دوره بسيار زياد مي باشد . در اين دوره تجربه تهيه انواع طرحها ي توسعه شهري شامل طرح جامع و تفصيلي ، طرح تفصيلي بافت قديم ، طراحي شهري مسيرها و ورودي ها و ... غيره را داشته ايم .علاوه بر اين توسعه معكوس از شهر به سمت بيرون و شدت توسعه در محورهاي مواصلاتي در حريم شهر در شمال و جنوب و شرق و غرب چه به صورت قانونمند و يا غير قانوني شكل گرفته است و اين موضوع نابساماني كالبدي مجموعه شهر و پيرامون را بيشتر نمود . (طرح جامع تجديد نظر ساري 1393)