كيفيت نور طبيعي بر نحوه ادراك حسي فضاهاي داخلي محيط هاي مسكوني

نور، اولين شرط براي هر نوع ادراك بينايي است . در تاريكي مطلق ، ما نه فضا را مي توانيم ببينيم و نه فرم و رنگ را . اما نور تنها يك ضرورت فيزيكي نيست . بلكه ارزش روانشناختي آن يكي از مهمترين عوامل زندگي انساني در همة زمينه هاست .در اين مقاله كه صرفا به خاصيت نور طبيعي پرداخته مي شود سعي بر آن است كه نقش نور در،درك حسي معماري فضاهاي مسكوني و بهره برداري از نور در طراحي ها و ايجاد فضاهاي مطلوب و همچنين ارتبط محيط و فضاهاي پيراموني با توجه به اهميت فوق العاده و تاثير پذيري انسان از محيط ،بررسي مي گرددگذاري برادرك حسي در رفتار هاي انسان مي باشد. كم و زياد شدن نور بر انسان تاثير مي گذارد و اين تاثير كمابيش ناآگاهنه خلق و خوي انسان را تغيير مي دهد .نور به رغم ماهيت غير مادي و روحانيش از مقصود معماري جدايي ناپذير است.چرا كه معماري با وجود ويژگي هاي فيزيكي و عملكردش مي تواند نشانگر دريافتي زيباشناسه باشد ،و با بهره گيري از نور به عنوان عنصري بنيادي حال و هوايي را خلق كند و عواطفي را برانگيزد .معمولا در معماري از نور تعابيري انتزاعي (متافيزيكي)،فلسفي،نمادين و علمي مي شود و هر يك از اين تعبيرها نيز بسيار موثر است.در بناهاي مسكوني ميان راه حلهاي معماري نور و آرمانهاي انتزاعي يا متافيزيكي بيشتر به چشم مي آيد. احساسات ، كنش ها ،دريافت و همچنين تندرستي انسان ،از نور و روشنايي تاثير مي گيرد.روشنايي با كيفيت خوب ،مي تواند كارايي ديد Visual performance و عملكرد ديداري را تقويت و حس افرد را تقويت نمايد از طرف ديگر روشنايي نامناسب ممكن است ناخوشايند و تشويش آميز باشد يا حتي مانع كارآيي ديد ازديد همگان نور”جزء اساسي و ضروري در ساختمان است . كه كار آن روشن كردن فضا به منظور قابل رويت ساختن آن است .در هنر ساختمان سازي يا به عبارتي معماري نور يكي از اجزايي است كه كنار عناصر و مفاهيم ديگر از قبيل ساختار” نظم فضايي “مصالح” رنگ و … مطرح مي شود و در طراحي به عنوان يك عنصر مجزا بايد نقش خود را ايفا كند . ولي واقعيت اين است كه در بسياري از موارد در ساختمان سازي و معماري هاي داخلي به نور بيشتر از يك عامل روشن كننده كه باعث كاهش مصرف نور مصنوعي و در نتيجه كاهش مصرف برق مي شود ” نمي نگرند و فقط به مواردي از قبيل اين كه نور جنوبي و شمالي بر نور شرقي و غربي ارجحيت دارد و در مواقع ناچاري نور شرقي از نور غربي بهتر است “توجه مي شود و معماران به صورت كليشه اي و از روي عادت آن را رعايت مي كنند و اگر در ساختمان سازي نيازي به نور پردازي و ايجاد مفاهيم و تاكيد هايي توسط نور باشد منحصرا به استفاده از نور مصنوعي مي پردازند و با انواع درجات و رنگ هاي نور مفهوم و طرح خود را اجرا مي كنند.در صورتي كه با نگاهي به تاريخ معماري گذشته ( تقريبا هر نوع معماري تاريخي) نور به عنوان يك عنصر مجزا به كار گرفته شده و به نتايج بسيار زيبايي هم رسيده اند . نور، بدون شك اولين عامل درك بلاواسطه هستي است.تقابل روشنايي و تاريكي از آغاز پيدايش انسان، بنيان شكل گيري شناخت بشر نسبت به محيط و پيدايش انواع عقايد و تصورات فلسفي بوده است.نور نه تنها نقش مهمي در ارزش گذاري عناصر معماري دارد، بلكه يكي از عوامل مهم و تعيين كننده فضا نيز محسوب مي شود. نور و معماري موضوعاتي جدايي ناپذيرند.معماران ايراني از گذشته دور به اهميت نور در معماري پي برده و روشهاي هوشمندانه اي را براي استفاده از نور در ساختمان ابداع كرده اند.در معماري ايراني از نور به صورت يكنواخت استفاده نشده و به كارگيري اين عناصر طبيعي بسيار متنوع و متغير بوده است. شما مي توانيد به وسيله نور، فضايي را وسيع تر و يا كوچك تر نمايش دهيد. براي اين منظور كافي است نورپردازي ها را بر روي ديوارها و كنج هاي محيط انجام دهيد. به اين ترتيب اطراف محيط روشن تر از مركز شده و بزرگتر جلوه مي كند. حال آنكه به عنوان مثال اگر در نورپردازي يك اتاق نشيمن تنها به منبع نورزايي براي روشن كردن منطقه اي كوچك در محدوده مبلمان بسنده كنيم، دامنه ديد افراد محدود شده و در نتيجه فضا حتي كوچكتر از آنچه هست به نظر مي آيد.