معماري ميان‌افزا در بافت‌هاي تاريخي و نقش آن بر ادراك مطلوب محيط

ضرورت حفظ و صيانت از بافت‌هاي شهري تاريخي به عنوان ميراث گرانقدر آيندگان بر هيچ انساني با دغدغه‌ي هويت، پوشيده نيست؛ اما لازم به يادآوري است كه حفظ حيات اين بافت‌ها در گرو تامين نيازهاي جديد ساكنان آن‌هاست و بخش اعظمي از اين نيازها به واسطه‌ي ساخت و سازهاي جديد با كاربري‌هاي مختلف و متناسب با نياز روز برآورده مي‌شود. در اين ميان، رشد شتابان شهرسازي در نيم قرن گذشته و تخريب بافت‌هاي تاريخي به بهانه‌ي تامين اين نيازها، ناظران و ساكنان بافت‌هاي كهن را با مشكلات متعددي در ادراك فضاهاي شهري روبه‌رو ساخته، حس تعلق به محيط را از آنان سلب كرده و ميل به حضور در اين بافت‌ها را در مردم كمرنگ نموده است. مقاله‌ي حاضر درصدد است بر مبناي مطالعه‌ي كيفي و روش تحقيق توصيفي، اهميت ادراك مطلوب محيط را با تكيه بر طراحي ميان‌افزا و سازگار با محيط در بافت‌هاي تاريخي شهرها تبيين كند؛ چرا كه ساخت و سازهاي جديد در صورتي كه اصولي و متناسب با قابليت‌هاي ادراكي انسان انجام پذيرد از جمله ضروري‌ترين نيازهايي است كه تداوم حيات بافت‌هاي تاريخي را تضمين كرده و به باقي ماندن ساكنان قديمي در بافت و نيز جذب ناظران علاقه‌مند كمك ميكند. هدف اين نوشتار، تشريح و تبيين آن دسته از قواعد و ويژگي‌هاي معماري ميان‌افزاست كه با توجه به مباني و اصول ادراك در پديده‌هاي معماري، درك هرچه بهتر بافت تاريخي را فراهم مي‌آورد. ابزار گردآوري اطلاعات در اين تحقيق مشاهدات عيني و نيز مطالعه‌ي منابع مكتوب، اسناد و مدارك مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه هر اندازه انتظام بين ساختار طراحي‌شده در بافت و زمينه‌ي پيرامون آن بيشتر باشد، ادراك اطلاعات محيطي براي انسان آسان‌تر بوده و حس تعلق به مكان افزايش مي‌يابد و سرزندگي اجتماعي بافت حفظ مي‌شود.