معماري بومي روستايي گيلان و راهكارهاي آن در برابر رطوبت نزولي و كج باران

معماري بومي روستايي گيلان به شكل ويژه از عوامل اقليمي محيط پيرامونش متاثر شده و ساختار شكلي آن در همخواني با شرايط پيراموني خود پديد آمده است. در اين راستا رطوبت به گونه هاي متفاوتي معماري منطقه را مشروط كرده است. در اين جا نيز معمار ايراني، عمدتاً راهكارهاي بومي را در پاسخ‏گويي به رطوبت آسيب رسان به كار بسته است. از ميان انواع رطوبت اثرگذار بر شكل معماري گيلان، اين مقاله برآنست تا به يكي از اثرگذارترين نوع آن، يعني به رطوبت نزولي و كج‏باران و راهكارهاي سنتي به كار گرفته شده در مقابل آن بپردازد. دست يابي به اصول اين راهكارهاي بومي به شكل ويژه مي تواند در معماري امروز روستايي گيلان مورد استفاده قرار گيرد. تاكنون پژوهش‏هايي چند حول معماري بومي و تنوع آن در خرد اقليم‏هاي مختلف گيلان و ساختار سازه آن صورت گرفته است اما به واكاوي موضوع رطوبت و پاسخ معماري گيلان به آن كمتر پرداخته شده است، اين مقاله براي نخستين بار به رطوبت نزولي و مقايسه آن با راهكارهاي به كاررفته در كالبد معماري بومي روستايي گيلان در اقليم‏هاي محلي مختلف آن در قبال رطوبت نزولي مي‏پردازد. نوشتار پيش روي از نظر هدف؛ توسعه‏اي و از نظر روش، تحقيقي كيفي بر پايه تبيين و تحليل است؛ داده هاي اين پژوهش از طريق مطالعات كتابخانه‏اي و ميداني گردآوري شده و سپس داده‏ها و جزئيات ساختماني ترسيم و مورد تحليل قرار گرفته است. با توجه به يافته‏هاي تحقيق مي‏توان اظهار كرد كه معماري بومي گيلان در اقليم‏هاي محلي مختلف آن با توجه به شدت رطوبت نزولي و مقياس اقليمي؛ راهكارهاي متفاوتي را در سه پهنه اقليمي جلگه، كوهپايه و كوهستان مرطوب در طراحي معماري درنظرگرفته است و باتوجه به زمان ساخت خانه ها و عدم وجود تكنولوژي؛ راهكارهاي طراحي بر پايه اقتصاد فقير جامعه روستايي و شناخت كامل استادكاران از منابع دردسترسِ طبيعت درنظر گرفته مي‏شد.