جايگاه و مفهوم شمسه در تجلي هنر معماري اسلامي در دوره قاجاريه

هنرمندان مسلمان، فوق العاده به ايجاد «نور» و آنچه كه نور منعكس مي كند در آثارشان توجه داشته اند. به همين علت «هنرهاي آتشين» كه عبارت از مينا و سراميك و كاشي سازي و از اين قبيل هستند؛ در هنرهاي اسلامي و در همه جاي دنياي اسلام رواج داشته است.نقطه مركزي را در گنبدها معمولاً با نور ملازم مي كنند و در تذهيب كه معمولاً در شمسه ها چنين حالتي ظاهر مي شود، با رنگ طلا در مركز، بيان مي شود. اين كه نقطه اول را كه همان نقطه ۸ پاياني سلوك عشقه هاست، به نور تعبير مي كنند، برگرفته از تفكر عرفاني اسلام است كه در قرآن كريم نيز بر آن تأكيد شده است. خداوند خود را نور مي داند. اين نور همه عالم وجود را از غيب و شهادت در بر مي گيرد و از اين رو براي دريافت آن، سير به درون كه مرجع الهام سالكان و منبع انوار الهي است .دو عامل در «هنر اسلامي» خيلي مهم است. اين دو عامل يكي عامل «نقش هاي هندسي» و ديگري عامل «نقش پيچك» است.