تعريف طرح هاي توسعه شهري با رويكرد بررسي روش شناسي

امروز با پيچيده شدن مسائل شهري، افزايش فزاينده جمعيت، تنوع و كثرت نيازها و احتياجات نمي توان شهرها را به حال خود رها نمود تا به صورت لجام گسيخته رشد نمايند و به حياتشان ادامه دهند. از اين رو طرحهاي توسعه شهري بنيادي ترين ابزار شكل دهي شهرها بر اساس نظم و برنامه از پيش انديشيده شده محسوب مي شوند . تهيه و اجراي طرح هاي شهري به طور اعم و طرح هاي جامع به طور اخص مقتضاي شرايط پيچيده تر، توسعه يافته تر و گسترده تر زندگي در شهرهاي معاصر و همچنين تنوع نيازها و احتياجات ناشي از آن است. طي دهه 40و50 ميلادي ، روشهاي برنامه ريزي سنتي در عمل توانايي حل مشكلات جامعه شهري را از طريق تهيه ، اجرا و ارزيابي توسعه از دست داد و از سوي ديگر اعتماد عمومي نيز نسبت به كارايي اين طرحها سلب شد . مردم خواستار پارادايم جديدي در راستاي كارآمدي ، مشاركتي بودن ، انعطاف پذيري و مردمي بودن طرح ها شدند. براي نيل به اين منظور ، برنامه ريزي مشاركتي شكل گرفت . اساس اين روش مبني بر تبديل خواسته به هدف و هدف به عمل است. هدف اين مقاله پس از تعريف (چار چوب نظري و محتوايي ) طرحهاي توسعه شهري در ايران ، بررسي و تبيين روندها، روشها و ابزارهاي مشاركت شهروندان در تهيه طرحهاي توسعه شهري است سئوالات اين پژوهش ، عبارتست از اينكه روشهاي مشاركت شهروندان در اين امر كدام است ؟ و آيا روشهاي خاصي براي حصول به هر روش مشاركتي وجود دارد؟ ... روش تحقيق در اين مقاله كيفي و اسنادي مطالعاتي است و نشان ميدهد اين طرحها در ايران بر اساس روش شناسي اثبات گرايي تهيه ميشوند . الگوي سنتي تهيه طرح در اين روش ، الگوي جامع، تفضيلي است.. در اين الگو ، وضعيت كالبدي زمين در شهرها در قالب نقشه هايي به صورت كامل و قطعي تصوير و پيشنهاد ميشود . طرحهاي تهيه شده با اين روش عمدتا تحقق نيافته و لذا در اين خصوص بايد مطالعات لازم انجام تا ضمن شناخت آسيب هاي اين روش شناسي ، تغييرات لازم براي رفع آسيب ها و افزايش تحقيق پذيري طرحهاي توسعه شهري ايجاد شود . بهترين روش مشاركتي آن است كه طرحها با اهداف ،ارزشها و قابليتهاي جوامع هماهنگ باشند . يافته ها بيانگر آنست كه برنامه ريزي در سطح واحدهاي همسايگي مناسبتر از ساير روشهاست زيرا بر دو هدف عمده تاكيد دارد : 1. نزديكتر كردن سازمانهاي محلي به مردم . 2. تنظيم عملكردهاي شهري با نيازهاي حوزه هاي خاص.