اصول و ضوابط طراحي كتابخانه

Principles and criteria of library design

همان گونه كه تاريخ گواه مي دهد،انسان براي اولين بار بر روي سنگ ها، تكه چوب، استخوان،سفال و...آغاز به نوشتن كرد.قرن ها بعد از اختراع لوح هاي گلي ، طومار، لوح هاي مومي ... صنعتگر رومي اي با ايده از به هم بستن لوح هاي مومي، چند ورق پارچه را بين دو تكه چرم سفت مستطيل شكل به هم دوخت و اولين كتاب واقعي را ساخت. واضح بودن مزاياي آن از جمله ارزان بودن، فشرده تر بودن، قابل حمل و حتي پنهان كردن آنبراي كاربرانشبود.در ذات انسان است كه براي نگهداري و بقاي آنچه كه ارزشمند است تلاش كند. تمدن ها و فرهنگ هاي مختلف درصدد حفظ و نگهداري كتاب ها برآمدند.در ابتدا فضاهايي كوچك و اتاق هايي نمور براي نگهداري كتاب ها كفايت مي كرد اما با گذشت زمان و غني تر شدن اسناد و افزايش اهميت آن در نظر حاكمان و عالمان وقت باعث شد تا به تدريج توجه، سرمايه و همت بيشتري براي نگهداري از آن ها اختصاص يابد. كتاب هاي دست نويس جديد آن زمان تقريبا هميشه بلند خوانده مي شدند؛چه خواننده تنها بود، چه در جمع. دليل آن هم اين بود كه در سبك نوشتن اوليه، هيچ فاصله اي بين كلمات گذاشتهنمي شد و خوانندگان براي رمزگشايي بين كلمات مجبور به بلند خواندن متن بودند.تا آنكه بعد از هزاره ي دوم، نويسندگان به مرور قواعدي را روي ترتيب كلمات وضع و جملات را جداسازي كردند و بين كلمات فاصله انداختند. كه اين امر به مرور باعث صامت خواني شد و كتابخانه ها نقش محوري تري در زندگي دانشگاهي و به طور عام، در زندگي شهري ايفا مي كردند. در نتيجه، معماري كتابخانه ها هم تغيير كرد و براي تزئين كتابخانه ها دست به دامان هنر شدند.اتاق ها و كابين هاي خصوصي، كه مناسب با قرائت شفاهي طراحي شده بودند، از مد افتادند و جايشان را به تالار هاي عمومي دادند كه تا خوانندگان دور ميزي بلند مي نشستند و در سكوت به مطالعه مي پرداختند.اما درحال حاضر كتاب، كتابخواني و كتابخانه ها چه موقعيتي در جهان دارند؟ اين سؤالي است كه همه آنهايي كه دغدغه توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و در يك كلام آرزوي رشد و كمال كشوري را در دل دارند، بايد پاسخي اساسي براي آن پيدا كنند. تجربه جهاني نشان مي دهد كه رشد و توسعه تمدنها، ريشه در رشد فكري و فرهنگي هر جامعه دارد و بدون رشد فرهنگ كتابخواني در جوامع، نمي توان به رشد هيچ تمدني دل خوش كرد.