تغييرات اسيد فيتيك و ميزان عنصر روي در دانه گندم با كاربرد عنصر روي در شرايط تنش خشكي

وقوع همزمان تنش خشكي و كمبود عنصر روي از مشكلاتي ميباشند كه متاسفانه همه ساله كميت و كيفيت توليد گندم برداشتي را در كشتزارهاي ميهنمان به شدت تحت تاثير قرار ميدهند. گستردگي كمبود عنصر روي در جوامع انساني، جانوري و گياهي از يك طرف و قرارگيري كشورمان در كمربند بياباني جهان با دارا بودن آب هواي خشك و نيمه خشك از طرف ديگر پژوهش همزمان بر روي اين موارد را امري ضروري ميسازد. به منظور بررسي وضعيت گندم در شرايط تنش خشكي و افزايش ميزان كيفيت محصول برداشتي در اين شرايط، پژوهش حاضر با بهره‌گيري از آزمايش اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. دو فاكتور شامل تنش خشكي (آبياري كامل، تنش در مرحله‌ي ظهور برگ پرچم، تنش در مرحله‌ي ظهور سنبلچه‌ها( و روش‌هاي زي‌فزوني سولفات‌روي) بذر خشك، پيش‌تيمار، كاربرد خاكي و افشانه كردن)، در نظر گرفته شد. طي اين پژوهش صفات مربوط به كيفيت دانه همانند ميزان عنصر روي دانه، ميزان اسيد فيتيك و نسبت مولي اسيد فيتيك مورد اندازه‌گيري قرار گرفتند. نتايج بدست آمده نشان داد كه بروز همزمان تنش خشكي و كمبود عنصر روي در مراحل ظهور برگ‌پرچم و ظهور سنبلچه باعث بروز تاثيرات منفي در كيفيت عملكرد ميگردد. كاربرد عنصر روي توانست علاوه بر كاهش اثرات تنش خشكي، سبب ارتقا كيفيت تغذيهاي دانهي برداشتي نيز گردد. بهگونهاي كه برهم‌كنش مربوط به اعمال تنش خشكي و كاربرد عنصر روي بر روي مقادير عنصر روي و اسيد فيتيك در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. همچنين اثرات جداگانه كاربرد عنصر ‌روي و تنش خشكي بر صفات ميزان عملكرد اقتصادي در سطح احتمال يك درصد معنيدار شد. كاربرد سولفات‌روي در اين پژوهش توانست افزايش بيش از 19/77 درصدي غلظت عنصر روي در دانه را رقم بزند اين درحالي بود كه ميزان اسيد فيتيك دانه با كاهشي برابر 18/6 درصد سبب بهبود ميزان نسبت مولي گرديد كه مي‌تواند چشم‌انداز روشني در افزايش كيفيت دانه‌هاي برداشتي گندم در شرايط تنش خشكي در ديمزارهاي كشمورمان باشد.