جايگاه علمي عبد الله بن محمد توّزي

توز يكي از شهرهاي باستاني جنوب ايران است كه در عهد ساساني و مدتي پس از آن روفق فراوان داشت. بر اساس برخي اسناد تاريخي، اين شهر در بخش جنوبي فارس و در استان بوشهر كنوني قرار داشته است. علمايي چند از اين ديار برخاسته‌اند كه از سرآمدان روزگار خود بوده‌اند از آن جمله‌ است، ابو محمد عبدالله بن محمد توزي كه در لغت و نحو از اساتيد زمان خويش بوده است. نگارنده در اين پژوهش در پي آن است كه ابتدا به معرفي اين دانشمند بپردازد سپس جايگاه علمي و نقش وي را در ميان علما نشان دهد. با توجه به اينكه از توزي جز كتاب بيست صفحه‌اي «الأضداد» اثر ديگري باقي نمانده، نگارنده آراء و انديشه‌ها و منزلت علمي وي را بر اساس نقل قول‌ها و روايت‌هايي كه در كتب مختلف باقي مانده نشان خواهد داد. روشي كه نويسنده در اين تحقيق به كار گرفته است روش توصيفي و تحليلي است.‌ از نتايج تحقيق آن است كه توزي از برجستگان طبقه هفتم نحويان به شمار مي‌آيد و در ميان عالمان عصر خويش از جايگاه رفيعي برخوردار بوده تا جايي كه بسياري از علماي پس از وي براي اثبات مدعاي خود به اقوال اين عالم استناد مي‌كرده‌اند. علاوه بر اين، وي در ميان راويان ادب شخصي قابل اعتماد است تا آنجا كه برخي به وي لقب صدوق داده‌اند. اين پژوهش همچنين اشاره دارد به اينكه روايات فراوان توزي موجب انتقال علوم علماي پيشين به نسل بعد از او شده است.