بررسي تطبيقي بينامتنيت قرآني در شعر هوشنگ ابتهاج و جواهري

قرآن كريم همواره در طول تاريخ، الهام بخش اديبان در آفرينش هاي ادبيشان بوده است و شاعران و نويسندگان از الفاظ و مضمون آيات آن در القاي مفاهيم بر مخاطبان خود بسيار بهره برده اند. بحث حاضر در نقد ادبي تحت عنوان تناص و يا بينامتينت مورد بررسي قرار مي گيرد و بر آن است آفرينش متن جديد بدون ارتباط با متون پيشين امكان پذير نيست. در واقع يكي از موضوعات جديد نقد ادبي بينامتني است و بر انتقال معنا يا لفظ يا هر دو از يك متن به متن ديگر يا از يك اثر ادبي به اثر ادبي ديگر با اختلاف در مقصد و غايت دلالت دارد و تحت عنوان «تناص»، در نقد ادبيات عرب معروف گرديده است. اين پديده همچنان كه در شعر شاعران عرب مورد توجه قرار گرفته است، در اشعار فارسي زبانان نيز مطرح شده است. هوشنگ ابتهاج شاعر معاصر ايراني و الجواهري شاعر معاصر عرب از جمله اديباني بوده اند كه براي تأثيرگذاري بيشتر اشعارشان از متون ديني بويژه آيات قرآن كريم بسيار بهره برده اند. پژوهندگان نگارش حاضر درصدند كه به شيوه ي توصيفي – تحليلي و با استقراء آيات قرآن كريم به بررسي چگونگي بينامتني اشعار اين دو شاعر، با قرآن كريم پرداخته و تأثير اين امر را در اشعار اين دو شاعر مورد بررسي و واكاوي قرار دهند.بررسي اشعار اين دو شاعر گواه آن است كه گاه از مفاهيم آيات قرآن و گاه از مفردات آن الهام گرفته اند و در بعضي از ابيات نيز به شخصيّتهاي قرآني اشاره دارند كه بر غناي اشعار و ماندگاري آنها تاثير گذاشته است.