صراحت بيانِ يحيي سماوي در قصيده هموم عراقية در پرتو نظريه سيستمي – نقشي هليدي

نظريۀ زبان‌شناختي «سيستمي- نقشي» مايكل هليدي يكي از نظريه‌هاي نقش‌گراست كه بر نقش اجتماعي و بافتي زبان بسيار تاكيد مي‌ورزد. هليدي بر اين باور است كه نقش و نظام دو مفهوم بنيادين زبان هستند؛ لذا سه فرانقش براي زبان در نظر مي‌گيرد؛ فرانقش هاي انديشگاني، بينافردي و متني كه مخاطب را ياري مي‌كنند تا معنا را دريابد. در اين ميان نبايد از بافت موقعيتي و فرهنگي غافل شد؛ زيرا بافت، شرايط را براي خلق يك اثر ادبي فراهم مي‌سازد، همان‌طور كه يحيي سماوي شاعر معاصر عراقي با توجه به بافت و شرايط سياسي و اجتماعي وطن خويش، قصيده هموم عراقيه را خلق كرده است. پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصيفي – تحليلي، قصيده هموم عراقيه را با توجه به رويكرد سيستمي – نقشي هليدي تحليل و بررسي كند. با بررسي هايي كه در شعر اين شاعر انجام شد، اين نتيجه به دست آمد كه شاعر به وسيله تنها سلاح خويش، يعني شعر، افكار و اعتراضات خويش را عليه بي عدالتي، اشغالگران آمريكايي و هم‌چنين رژيم حاكم بر عراق با صراحت و شجاعت بيان مي‌كند و بر شكوه از دست رفته وطنش حسرت مي‌خورد؛ لذا بيش‌ترين وجه به كار رفته در اين قصيده از نوع اخباري است.