بررسي ساختار روايي سفرنامه‌هاي حج زنان عصر قاجار

امراسم حج مهمترين مراسم مذهبي با رويكردهاي اجتماعي،سياسي و معنوي براي مسلمانان از آغاز ظهور دين اسلام تا كنون مي باشد.اين سفر روحاني،سرشار از تجربيات متنوع براي مسافرين اين مسير در زمان هاي مختلف بوده است.و تعداد قابل توجه اي از اين راهيان سفر حج در دوره هاي مختلف تاريخي اقدام به ثبت تجربيات خويش از اين سفر نموده اند.اين روند در دوره ي قاجار كه نيز اوج گسترش سفرنامه نويسي مي باشد، داراي نمود پر رنگي است.و زنان نيز در اين ميان سهمي ويژه دارند. عصمت السلطنه دختر فرهاد ميرزا قاجار،علويه كرماني و سكينه السلطان وقار الدوله،سه بانوي حج نگار عصر قاجاري هستند،كه به ترتيب در سالهاي 1309،1297 و 1317 قمري عازم اين سفر گرديده و خاطرات خويش را از اين تجربه بي نظير به رشته تحرير كشيده اند. اين پژوهش بر آن است تا ضمن توجه به ويژگي هاي سفرنامه هاي حج زنان عصر قاجار، با در نظر گرفتن رويكرد روايت محوري سفرنامه ها ،ساختار روايي اين آثار را مورد توجه قرار دهد و ضمن بهره گيري از نظريات روايت شناسي در اين باب،و با در نظر داشتن پرسش ساختار روايي سفرنامه هاي حج زنان قاجاري داراي چه خصوصياتي است؟سفرنامه ها را از منظر ساختار روايي و عناصر سازنده روايت از طرح روايت،شخصيت و شخصيت پردازي،گفتگو،لحن، زاويه ديد،صحنه وصحنه پردازي مورد بررسي قرار دهد. دارا بودن ديد زاويه اول شخص، دارا بودن روايت تك خطي و گاه مستحكم،جزء نگري مقطعي و داشتن سبك ساده روايي از ويژگي هاي مشترك ساختار روايي اين سفرنامه هاي زن نگارانه ي با محوريت سفر حج مي باشد كه به عنوان بخشي از داده هاي پژوهش مي توان به آن اشاره نمود.