تعهد انساني و اجتماعي در شعر اقبال لاهوري

همزمان با تحولّات اجتماعي و سياسي كه در دورة معاصر روي داد، برداشت و تلقي شاعران و نويسندگان از مسائل پيرامون نيز دگرگون شد و بازتاب اين تحولات در آثار ادبي نسبت به ادبيّات كلاسيك هم تغيير كرد. اقبال لاهوري، متفكّر و فيلسوف پاكستاني، از شاعران متعهد اجتماعي است كه ژرف‌‌ترين احساسات انساني، اسلامي و اجتماعي خود را در اشعارش با زباني ساده و دلنشين به خواننده منتقل مي‌كند. به نوعي بايد گفت كه شعر اقبال لاهوري به شدّت رنگ انساني و اجتماعي دارد و همين احساس انساني اوست كه او را در كنار مردم قرار داده به طوري كه هرگز زبان به مدح و ستايش حاكمان زمانه نيالوده و تن به ذلت و خواري نداده‌است. در همين راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا به روش توصيفي-تحليلي، برجسته‌ترين دغدغه‌هاي انساني و اجتماعي اقبال لاهوري را در اشعارش، مورد تحليل و بررسي قرار دهد. يافته‌هاي اساسي پژوهش نشان مي‌دهد كه مفاهيمي همچون؛ رعايت ادب و احترام به ديگران، انديشة وحدت اسلامي، استعمارستيزي، كم‌رنگي انديشه‌هاي ديني، از خود بيگانگي و لزوم توجه به‌جايگاه زنان، شاخص‌ترين دغدغه‌هاي انساني و اجتماعي هستند كه در سروده‌هاي اقبال لاهوري با زباني ساده و روان بازتاب داده‌شده‌است.در حقيقت، اشعار اقبال لاهوري، تلاشي در راستاي رسيدن به تقريب و همگرايي بين مذاهب اسلامي است و به بيان ديگر، سروده‌هاي وي، گامي مهم براي رسيدن به جامعه اسلامي موحد است.