انعكاس انسان آرماني در انديشه اقبال لاهوري

در بستر عرفان اسلامي تمامي جويبارها به يك رودخانه مي رسند و آن رودخانه نيز به درياي بي انتهايي متصل مي شود. آن رودخانه انسان كامل است و آن دريا نيز حضرت حق. در عرفان اسلامي كه نمونه ي بي همتاي تحليل ارتباط حق با خلق در آن مطرح شده است تمامي موضوعات پيرامون دو عنوان اصلي يعني توحيد و موحد خلاصه مي شوند.اين موحد است كه نام خليفه اللهي را شايسته شده است و تاج كرامت بر سرنهاده و صبغه ي الهي مي گيريد .عارفان اسلامي انساني كه به وصال حق مي رسد را داراي ويژگي ها و صفاتي برشمرده اند كه آن خصوصيات حقيقت انسان كامل را مي سازد.شناخت و تعريف اين انسان آرماني از دريچه ي نگاه دانشمندي چون اقبال لاهوري كه يكي از بزرگترين انديشمندان جهان اسلام است حائز اهميت مي باشد. چرا كه اقبال نه تنها با تفكرات ناب اسلامي آشنايي داشته و در تماس مستقيم با مهمترين منبع معرفتي عارفان يعني قرآن بوده است بلكه او عارفي است جهان ديده كه مغرب زمين را درك كرده و انديشه هاي فيلسوفان غربي را شناخته است و با اندوخته هاي بس گران به تامل در باب انسان مي پردازد.اقبال صاحب روحي ناآرام است كه پس از سالها تحصيل مباني انديشه هاي فلسفي آرام نيافته و انسان آرماني اش را با توجه به اصول اسلامي تعريف كرده است و اين نگرش اقبال به انسان كه آميزه ايي از تعاليم اسلامي و انديشه هاي مدرن غربي است چيزي است كه شايد بتوان گفت در دوران خودش بي نظير بوده است و ره پويان و روشنفكران اسلامي در ارائه ي تعريفي از انسان همواره راه روان طريقي اند كه اقبال بنا نهاده است.اقبال انسان كامل رانگهدار جهان دانسته و ظهور انسان كامل را شرط بقاء طبيعت مي داند.اين مقاله در پي تحليل و تعريفي جامع از انسان آرماني اقبال با توجه به انديشه هاي او و عارفان اسلامي مي باشد.