معيارها و ضوابط تفسير اشاريِ صحيح از ديدگاه علّامه محمّد هادي معرفت ره

روش تفسيري اشاري عبارت است: انتخاب نكته، يا نكات مخفي در بطون آيات كه در ظاهر الفاظ آيه بدان تصريح نشده؛ ولي با گذر از ظواهر الفاظ و أخذ به باطن، به دست مي‌آيد. اين روش مورد استفاده برخي از مفسران قرار گرفته و موافقان و مخالفاني دارد. آيت الله معرفت نيز در اين باره ديدگاه خاص خويش را ارائه نموده است. روش تفسري اشاري را به صحيح و غير صحيح مي توان تقسيم نمود. ايشان براي ضابطه مند سازي تأويل و پرهيز از ورود به تفسير به رأي، سه شرط را ياد آور مي شود. نيز معتقد است كه بطن آيه، همان مفهوم عام و رسالت كلي آيه است كه براي دست يابي به آن بايد مراحلي را طي نمود. حاصل پژوهش، بيانگر آن است كه آيت الله معرفت، معيارها و ضوابطي را براي هر روش تفسيري به طور عام قائل است؛ همچنان كه معيارها و ضوابط خاص نيز براي روش تفسيري اشاري در نظر دارد. اين معيار ها ضوابط خاص عبارت است از: 1- توجّه همزمان به ظاهر و باطن قرآن؛2- رعايت مناسبت نزديك ميان ظاهر و باطن كلام؛ 3- مراعات نظم و دقّت در تجريد معنا و إلغاي خصوصياتي كه درون كلام است؛4- عدم تعارض با دلايل قطعي نقلي و دلايل قطعي عقل؛ 5- همراه داشتن قرينة معتبر؛ 6- قرار گرفتن مورد آيه، به عنوان يكي از مصداق‌هاي مفهوم عام و قاعدة كلي كه از آيه استخراج مي شود.