بررسي تطبيقي تعامل آيت الله معرفت و علامه طباطبايي با اسرائيليات منقول از صحابه و تابعان

واژه اسرائيليات گرچه به ظاهر رنگ يهودى دارد، ولى مراد از آن، معنايى گسترده‏تر است و آنچه را كه از طريق فرهنگ يهودى و مسيحي وارد حوزه‏ اسلامى شده است در بر مي‏گيرد. حجم زيادي از روايات اسرائيلي از صحابه و تابعان نقل شده است به همين جهت مطالعه و بررسي تعامل مفسران ايشان با اين گونه روايات ضروري به نظر مي رسد. مقاله حاضر كه با روش توصيفي تحليلي نگاشته شده به بررسي تطبيقي تعامل آيت الله معرفت و علامه طباطبايي با اسرائيليات منقول از صحابه و تابعان پرداخته است. آيت الله معرفت يكي از آفات تفسير نقلي را اسرائيليات دانسته و آن را داستان يا اسطوره اي معرفي مي‏كند كه از منبعي اسرائيلي روايت شده است. زمان گسترش اين روايات از اين منظر، عصر صحابه و تابعان خوانده شده است. علامه طباطبايي اگرچه تعريف صريحي از اسرائيليات ارائه نكرده، اما از نكات مطرح شده در الميزان، مي توان استنباط كرد كه از ديد ايشان اسرائيليات، رواياتي جعلي هستند كه از طريق يهوديان و مسيحيان به ظاهر مسلمان، وارد منابع روايي شده و پس از گسترش فتوحات اسلامي در ميان روايات صحابه و تابعان جاي گرفته‏اند. در بررسي انجام شده رويكرد نظري هر دو مفسر نسبت به اسرائيليات نزديك بوده و در عمل، عامل اصلي گسترش و نقل اين گونه روايات را كعب الأحبار دانسته و انتساب آن به عبدالله بن عباس را نفي مي‏كنند.