پژوهشي در جايگاه آراي علّامه مجلسي نزد آيه الله معرفت

علّامه مجلسي علاوه بر آن‌كه در مجموعه گرانسنگ بحار الانوار به گردآوري و تبويب احاديث شيعه همّت گماشته، در بسياري از موارد به عنوان يك مجتهد اصولي –بويژه در كتاب مرآه العقول- به نقد اسناد و متون روايات نيز پرداخته است. اگر چه عصر مجلسي مصادف با يكي از دوره‌هاي اوج اخباري‌گري است، با اين حال، رگه‌هايي از عقل‌گرايي نيز در آثار علّامه به چشم مي‌خورد. گذشته از اين، او بر خلاف برخي اخباريان به حجيّت ظواهر قرآن اعتقاد داشته و از اين رو، در مجموعه بحار الانوار، تقريبا تمامي ابواب را با ذكر آيات مربوط آغاز كرده است، به طوري كه اين روش ايشان خود مي‌تواند زمينه ساز يك نوع تفسير موضوعي باشد. با اين حال، علّامه مجلسي در مواردي كه بين عقل و نقل قرار مي‌گيرد، جانب نقل را مقدّم مي‌دارد. آيت الله معرفت در تفسير اثري جامع خود كه آيات قرآن را با استمداد از روايات فريقين تفسير نموده، در مواردي، مباني تفسيري و نيز آراي تفسيري علّامه مجلسي را مورد توجّه خويش قرار داده، به طوري كه در مواردي به تأييد آنها پرداخته و در موارد ديگري با ارائه‌ي ادّله، مخالفت خود را اعلام كرده است. اين مقاله در صدد بررسي نحوه مواجهه آيه الله معرفت با مباني و ديدگاه‌هاي تفسيري علّامه مجلسي به صورت توصيفي-تحليلي است، به گونه‌اي كه موارد اشتراك و اختلاف مباني تفسيري اين دو انديشمند شيعي را با ذكر شواهدي مورد تحليل قرار مي‌دهد.