سبك‌شناسي نخستين سوگ‌ سرود كربلا از كسايي مروزي

شهادت امام حسين(ع) و ماجراي عاشورا حادثه اي عظيم در تاريخ بشريت است كه روح و جان هر انسان آزاده و آزادي خواهي از جمله شاعران راستين و متعهد را دردمند و اندوهگين مي سازد. حكيم كسايي مروزي نخستين شاعري است كه به زبان فارسي در قصيده اي تغزلي- حماسي به بيان مناقب و مصائب خاندان پيامبر(ص) كه مورد آزار و ستم بني اميه و بني عباس قرار گرفته اند، پرداخته و در حقيقت همدلي و همدردي تمام مردم ايران را با آن خاندان پاكباز به تصوير كشيده است. اين قصيده كه به سوگنامه معروف است، هم از نظر قدمت در مرثيه سرايي اهميت دارد و هم از نظر شيوۀ مرثيه سرايي در نوع خود يگانه است. زيرا تنها مرثيه اي است كه شاعر آن را با توصيف طبيعت و مضموني تغزلي آغاز كرده است. لذا در اين نوشتار، نخستين سوگ سرود كربلا از لحاظ سبك شناسي در سه سطح زباني، ادبي و فكري بررسي گرديده و عناصر سازندۀ آن شامل موضوع، محتوا، قالب و تعبير مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. زبان شاعر در اين قصيده، زباني فخيم همراه با سادگي و لطف بيان است كه در آن شكوه و طنطنۀ چكامه هاي خراساني نمايان است و بيانگر تأثر شديد شاعر از حادثۀ كربلا است كه تبلور تأثر و بغض و نفرت شديد تمام آزادي خواهان نسبت به ستمگران و بيدادگران مي باشد.