تحليل شگردهاي كاربرد اشعار و عبارات عربي در تاريخ جهانگشاي جويني

تاريخ جهانگشاي عطاملك جويني از آثار تاريخي- ادبي ارزشمند قرن هفتم هجري- قمري است كه مانند ساير آثار اين دوره ، داراي نثري مصنوع و فنّي است . روش كلام در نثر فنّي، اطناب است كه همان آوردن الفاظ، تركيبات و عبارات بسيار براي بيان مفاهيم اندك است. بر اين اساس، كاربرد هدفمند اشعار و عبارات عربي از اسلوب‌هاي اطالة سخن در تاريخ جهانگشاي جويني است كه در آفرينش سبك مصنوع و فنّي آن مؤثر بوده‌‌است. اين پژوهش با هدف تبيين ارتباط لفظي و معنوي در كتاب تاريخ جهانگشاي جويني با تكيه بر كاربرد اشعار و عبارات عربي با رويكردي توصيفي- تحليلي انجام شده و به اين پرسش‌ها پاسخ داده‌است كه جايگاه اشعارو عبارات عربي در سبك مصنوع و فنّي نثر تاريخ جهانگشاه چگونه و بسامد آن‌ها با متن فارسي چه نسبتي را رقم خواهد زد؟ كه دستاورد پژوهش نمايان كرد، اشعار و عبارات عربي ارتباطي دوگانه با متن فارسي تاريخ جهانگشا فراهم كرده‌اند: نخست اشعار و عبارات عربي چنان قسمي از كلام، جايگاه نقش‌هاي دستوريِ نهاد، مفعول، مسند، مضافٌ اليه، قيد، متمم، شبه جمله و ... را گرفته و دوم از حيث بلاغي عنصر سازندة مقوله‌هاي بلاغي تشبيه، تمثيل، كنايه، ايهام، ايجاز، مناظره و ... هستند. هم‌چنين تضمين‌هاي عربي رويكردهاي معنايي تتميم، تأكيد، تنظير، توصيف، ملخّص و حلّ معاني را در تاريخ جهانگشاي جويني فراهم كرده‌است..