ماهيت روح در نظر متكلمان اسلامي با تاكيد بر كتاب «شرح التعرف لمذهب التصوف»

متكلمان اسلامي از دو ديدگاه مادي و روحي، ماهيت و حقيقت انسان را به چالش مي كشند. ديدگاه مادي دو گونه است: نخست اين كه حقيقت انسان جوهري جسماني و ثابت از آغاز تا پايان حيات است و دوم كه حقيقت او يك عرض يا آميخته اي از اعراض و يا حتي حواس پنجگانه ي انسان است. از ديدگاه روحي، حقيقت انسان جوهري مجرد، توانا و حادث است كه از آن به نفس ناطقه تعبير مي شود. برخي بر اين عقيده اند كه حقيقت انسان معلول اتحاد و عينيت روح و بدن است. اين نوع نگرش درباره ي معاد هم، چنان تاثير نهاده است كه آن را به سه صورت جسماني، روحاني، و جسماني- روحاني مطرح كرده اند. اين نوشتار بر آن است تا با تكيه بر كتاب «شرح التعرف لمذهب التصوف» مستملي بخاري كه از زمره ي كتب بسيار معتبر تصوف است، به نقد و تحليل نظرات كلاميون و متصوفه در باب روح و ماهيت و حقيقت انسان بپردازد.