تحليل تطبيقي كلان‌دوره‌هاي آفرينش و نخستينه‌ها در شاهنامه‌ي فردوسي و بهشت گمشده‌‌ي ميلتون

در طبقه‌بندي اساطير اقوام مختلف، اسطوره‌ي آفرينش جايگاه ويژه‌اي دارد چراكه بن‌مايه‌ي آفرينش، بنيادي‌ترين سويه‌ي اسطوره‌هاست و اساس جهان‌بيني هر مذهبي برآن نهاده شده است. اين اسطوره دربردارنده‌ي مباحث يا كهن‌الگوهايي است كه تقريباً در همه‌ي روايت‌هاي اساطيري دنيا از جمله حماسه‌هاي اساطيري، جايگاه ويژه‌اي دارند. هدف اين جستار تشريح تطبيقي كلان‌دوره‌هاي آفرينش اساطيري و بررسي توصيفي و تحليلي نمودهاي نخستين آفريده و نخستين زوج(زن و مرد) بشر در كهن‌الگوي آفرينش ايراني و مسيحي با تكيه بر دو حماسه‌ي اساطيري شاهنامه‌ي فردوسي و بهشت گمشده‌ي جان ميلتون انگليسي است. روش تحقيق، كيفي و رويكرد غالب ناظر بر تحليل‌ها رويكرد نقد اسطوره‌اي گاه با تكيه بر گزاره‌هاي روانشناختي و گاهي رويكرد توصيفي با تكيه بر گزاره‌هاي ديني است. نتيجه‌ي تطبيق تحليل‌ها، رسيدن به پيوندگاه‌هاي محكم اين دو اثر بزرگ حماسي در باور يگانه‌انگار و توحيدي دو شاعر؛ حضور دو سويه‌ي نيكي و بدي در جريان آفرينش هستي؛ بازتاب خِرَد چونان نخستين آفريده‌ي خداوند؛ و پذيرش تأويل روانشناختي يونگي در كهن‌الگوي نخستين زوج بشر چونان جلوه‌هاي مختلف يك وجود واحد( دو كهن‌الگوي آنيما و آنيموس) است.