مقايسه‌ي ليلي و مجنون جامي و مجنون و الزاي لويي آراگون

بيش از يك قرن از مطالعات ادبيات تطبيقي در جهان مي گذرد و كارهاي قابل تقديري چه از جهت نظري و تئوريك و چه از جهت عملي در اين حوزه صورت گرفته است. در دوران معاصر كه ادبيات ملل به هم نزديكتر شده ، ضرورت مطالعات ادبيات تطبيقي، به ويژه در بين كشورهاي مسلمان بيش از پيش حس مي شود. از رهگذر يك رشته مقدمات گسترده كه در زمينه ي «نقد ادبي» و «تاريخ ادبيات» با كوشش پژوهشگران اروپايي شروع شده بود ظهور علم ادبيات تطبيقي اعلام گرديد و كسي كه براي اولين بار در سال 1886 در باب اين موضوع مطلب نوشت فردي انگليسي به نام «پانست» بود. كتاب او تحت عنوان ادبيات تطبيقي نقطه آغاز پژوهش هاي تطبيقي به شمار مي آيد. در همان سال يك دانشمند سوييسي به نام «راد» پژوهش هاي خود پيرامون «تاريخ ادبيات تطبيقي» را در ژنو شروع كرده و در آلمان ماكس كوخ مجله ادبيات تطبيقي در سال 1887 منتشر كرده است. اهميت ادبيات تطبيقي بدان جهت است كه از سرچشمه هاي جريان هاي فكري و هنري ادبيات پرده بر مي دارد. زيرا هر جريان ادبي در آغاز با ادبيات جهاني برخورد دارد و جهت دهي آگاهي انسان يا قومي مساعدت مي ورزد. البته اين اهميت تنها به بررسي جريان هاي فكري و گونه هاي ادبي مسائل انساني در هنر مربوط نمي شود. بلكه از تاثير پذيري شاعران و نويسندگان از ادبيات جهاني نيز پرده برمي دارد. (آذر، 1387: 22) مساله تاثير پذيري در ادبيات تطبيقي دارا بودن ذوق شاعري و هوشياري و استنباط خاصي را مي طلبد و در اين زمينه گاه جزئيات فراموش شدني ممكن است اهميت فراواني پيدا كند. (رك: هنرمندي، 1351: 23 به بعد) واضح است كه اگر ادبيات يك ملت از جريانات ادبي ملل ديگر بي خبر باشد و در برخورد با ادبيات ديگر ملل دور بماند از شكوفايي و بالندگي محروم خواهد شد.