تأثير ارتفاع و شرايط اكولوژيك بر تركيبات شيميايي اسانس گياه دارويي بومادران (Achillea millefolium) در حوزه استان مركزي

در نظر گرفتن ويژگي هاي محيطي محل رويش گياه در طبيعت مي تواند بر ميزان و كيفيت مواد مؤثره و اسانس گياهان تأثير داشته باشد. بومادران با نام علمي Achillea millefolium يكي از گونه¬هاي با ارزش دارويي و صنعتي موجود در مراتع ايران و متعلق به خانواده كاسني (Asteraceae) است و اسانس آن عمدتا در صنايع داروسازي، بهداشتي و آرايشي مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين تحقيق به بررسي تركيبات اسانس مرحله گلدهي گونه بومادران در 4 رويشگاه به ارتفاعات 1750متر، 1890 متر، 1925متر و 2157 متر واقع در شهرستان اراك، استان مركزي پرداخته شد. در هر رويشگاه به فاصله 300 متر از 3 نقطه به روش سيستماتيك تصادفي اقدام به جمع آوري نمونه گياهي در مرحله گلدهي گرديد و پس از خشك كردن در سايه، اسانس گيري به روش تقطير با آب توسط دستگاه كلونجر انجام شد. جهت شناسايي تركيبات از دستگاه كروماتوگرافي گازي- طيف سنج جرمي (GC/MS) استفاده شد. همچنين جهت بررسي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك و ارتباط آن¬ها با كميت و كيفيت اسانس اين گياه، نمونه¬برداري از خاك نيز در 3 تكرار در مجاور گياه تا عمق 15 سانتيمتري انجام شد. در مجموع 29 تركيب در اسانس مرحله گلدهي اين گياه شناسايي شد. نتايج نشان داد كه بالاترين درصد اسانس مربوط به ارتفاع 1750 متري و كمترين درصد اسانس مربوط به ارتفاع 1890 متري مي¬باشد. همچنين تركيب cineole -1,8 5/18% و تركيبcaryophyllene oxide 2/15% به ترتيب داراي بيشترين درصد بودند. همچنين نتايج، حاكي از همبستگي معني دار ميان 7 تركيب اسانس اين گياه و عناصر خاك بوده است.