كاربرد الگوريتم مجموعه ذرات در بهره برداري بهينه از مخزن سد بوكان در زير حوضه درياچه اروميه با لحاظ حقابه زيست محيطي

سد بوكان بر روي رودخانه زرينه رود قرار داشته و يكي از سدهاي نسبتاً مهم حوضه آبريز درياچه اروميه مي‌باشد. در شرايطي كه بحران خشك شدن درياچه اروميه جدي است، ارائه سياست بهره‌برداري بهينه از مخزن اين سد با لحاظ تأمين نياز زيست‌محيطي بسيار ضروري است. در سال‌هاي اخير با پيشرفت در علوم رايانه‌اي اقبال به كاربرد روش‌هاي نوين بهينه‌سازي فراكاوشي در بهره‌برداري از مخازن سدها افزايش چشم‌گيري داشته است. آزادنيا و زهرايي (1389)، الگوريتم بهينه سازي PSO را براي حل مسائل چند هدفه بهره برداري از مخزن سد سفيدرود با در نظر گرفتن دو هدف يعني تامين نياز پاي دست و تخليه رسوبات بكار گرفتند. هدف هر دو تابع حداقل سازي خسارت ناشي از خروجي نامناسب از مخزن در طول دوره بهينه سازي بود. آذرافزا و همكاران (1391)، در تحقيق خود سه الگوريتم‌ فراابتكاري ازدحام ذرات (PSO) و الگوريتم ژنتيك (GA) و الگوريتم شبيه‌سازي بازپخت (SA)، را براي استخراج منحني‌هاي فرمان بهره‌برداري مخزن سد شهرچاي در اروميه به كار گرفتند. آن‌ها به اين نتيجه رسيدند كه كمترين مقدار تابع هدف توسط الگوريتم PSO حاصل مي‌شود. درنتيجه با استفاده از اين الگوريتم و ايجاد يك رابطه‌ي غيرخطي درجه‌دو بين متغيرها، توانستند مقادير رهاسازي مخزن و حجم ذخيره در سال‌هاي مختلف براي 5 سال آماري را استخراج كنند. عزيزپور و همكاران (2016)، براي بهره‌برداري بهينه از مخزن برق‌آبي از الگوريتم بهينه‌سازي علف‌هاي هرز (IWO) استفاده كردند. هدف آن‌ها حل مشكلات بهره‌برداري بهينه مخزن برق‌آبي در دو حالت تك مخزنه و چند مخزنه ، در طول دوره بهره‌برداري كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت بود. نتايج به‌دست‌آمده با الگوريتم‌هاي PSO و GA مورد ارزيابي قرار گرفت. الگوريتم علف‌هاي هرز كارآمدتر و مؤثرتر از ساير روش‌هاي موردبررسي براي هر دو حالت تك مخزنه و چند مخزنه بود. هدف از اين تحقيق بررسي عملكرد الگوريتم بهينه‌سازي مجموعه ذرات در مقايسه با روش برنامه‌ريزي غيرخطي در بهره‌برداري بهينه از مخزن سد بوكان با لحاظ تأمين كامل حق آبه زيست‌محيطي درياچه اروميه مي‌باشد.