بررسي عوامل موثر بر ارتقاء حس تعلق پذيري در فضا و راهكارهاي طراحي آن با رويكرد روانشناسي محيطي

در حال حاضر، يكي از كاستي هاي فضاهاي معماري، عدم قابليت ايجاد پيوندي عميق مابين فضا و مخاطبان فضا است. موضوعي كه از آن با عبارت حس تعلق ياد مي شود. حس تعلق به مكان رابطه اي مستحكم و پر معنا بين مخاطب و فضاي معماري است. پيوندي احساسي كه مخاطبان، آن مكان را به عنوان قرارگاهي براي رجوع مجدد و مكرر به آن ارزشمند بدانند. در حقيقت حس تعلق به مكان شاخصي است كه از طريق آن مي توان ميزان متمايز بودن آن مكان را با توجه به نوع برخورد و ميزان استفاده مخاطبان نسبت به مكاني ديگر سنجيد. مسلم است كه اين تمايزات حاصل جميعي از عوامل شامل محيط كالبدي و معماري، محيط اجتماعي، نوع فعاليت ها، سطح فرهنگ، تاريخ، ابعاد شخصي و روان شناسانه (ادراك، شناخت و احساس) مي باشد. لذا با در نظر گيري تمام ابعاد تشكيل دهنده حس تعلق، مي توان با توجه به مباني علم روان شناسي محيط به يك دسته بندي كلي تر شامل عوامل درون فردي و برون فردي دست يافت. شناخت و ادراك فرد از يك مكان از شروط اوليه براي ايجاد حس تعلق به مكان مي باشد. از اين روخوانايي و وضوح فضا، آرامش، ايمني و امنيت محيط، رضايتمندي و آسايش افراد از جمله عوامل ادراكي هستند كه افراد براساس شايستگي ها و انگيزش هاي خود تجربه مي كنند. در تحقيق حاضر ابتدا به بررسي ادبيات موضوع و مرور مباني نظري مرتبط با ارتقاء حس تعلق پرداخته و پس از استخراج اصول و معيارهاي مرتبط با تقويت حس تعلق به مكان و تحليل آن ها، برخي از راهبردها و راهكارهاي عملي طراحي جهت نيل به ارتقاء حس تعلق به مكان پيشنهاد شده است.