فرهنگ، سياستگذاري فرهنگي و توسعه پايدار: شناخت روابط و الزامات

به منظور تأكيد بر نقش فرهنگ و اثرگذاري مثبت و مؤثر آن بر توسعه پايدار و بهره¬گيري از ظرفيت¬هاي فرهنگي در فرايند توسعه پايدار و همچنين جلوگيري از اثرات منفي توسعه پايدار بر فرهنگ جوامع، تدوين سياستگذاري فرهنگي در فرايند توسعه پايدار الزامي است. اما تاكنون در سياستگذاري¬هاي فرهنگي نسبت به آرمان‏هاي توسعه پايدار كه پايداري و همه‏جانبه بودن توسعه و نيز توجه به زيست بي‏دغدغه آيندگان است، واكنش مطلوبي نداشته¬ايم. از اين رو، پژوهش حاضر درصدد است ضمن شناخت و تبيين روابط فرهنگ و توسعه پايدار، الزامات سياستگذاري فرهنگي در توسعه پايدار را از ديدگاه صاحبنظران اين حوزه شناسايي نمايد. پژوهش حاضر با رويكرد روش¬شناختي كيفي انجام شده و روش پژوهش، تحليل موضوعي است. داده¬ها با استفاده از مصاحبه عميق و به شكل انفرادي گردآوري شده است. افراد مشاركت‏كننده، 14 نفر از صاحبنظران در زمستان سال 1395 بودند. نمونه‏گيري به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه يافت. تحليل داده‏ها هم‏زمان با جمع‏آوري اطلاعات با رويكرد تحليل موضوعي انجام گرفت. بر اساس اهداف پژوهش، داده¬ها در 2 مقوله كلي روابط و الزامات تحليل و دسته‏بندي گرديد. در مقوله روابط 3 موضوع اصلي يافت شد كه عبارت¬اند از: رابطه در هم تنيدگي، رابطه اثرگذاري (اثرات توسعه پايدار بر فرهنگ) و رابطه اثرپذيري (اثرپذيري توسعه پايدار از فرهنگ). مقوله الزامات نيز شامل 2 موضوع اصلي پيش‏نيازها و مقدمات تدوين سياستگذاري فرهنگي و محتواي سياستگذاري فرهنگي با 26 زير موضوع است. توجه به روابط فرهنگ و توسعه پايدار و رعايت الزامات به¬دست آمده در پژوهش حاضر، منجر به تدوين سياستگذاري مي‏شود كه از مسير فرهنگي، توسعه پايدار را ايجاد و تقويت خواهد كرد. اين سياستگذاري‏هاي فرهنگي، نتايجي در سطح ملي و بين‏المللي به همراه خواهد داشت. در سطح ملي با شكل‏گيري قدرت فرهنگي، كاهش آسيب‏هاي اجتماعي، حفظ و گسترش هويت فرهنگي، تجارت فرهنگي، كسب ثروت و تسهيل و نهادينه كردن مشاركت شهروندان را محقق خواهد كرد و نيز به علت توليد و گسترش حجم وسيعي از فرآورده¬هاي فرهنگي و هنري در جامعه، زمينه زيست صلح‏جويانه مسالمت¬آميز را كه سرشار از اميد و نشاط براي شهروندان است، فراهم مي‏نمايد. در بعد بين‏المللي هم علاوه بر تجارت فرهنگي با تبادل و تعامل فرهنگي، ضمن تقليل تنازعات جهاني زمينه ارتقاء و نفوذ معنوي و فرهنگي در عرصه جهاني را براي كشور فراهم مي‏كند.