بررسي و مقايسة «همدلي» در مدايح جمال‌الدين‌اصفهاني و انوري

همدلي به معناي اتحاد، سازواري، همراهي و همفكري، رفتاري است كه از فرد در عرصة اجتماع سر مي‌زند و باعث پيشرفت‌هاي اخلاقي، تعادل در جامعه و عدالت اجتماعي مي‌شود. مدح از پركاربردترين مفاهيم شعر فارسي‌است. با توجه به شكل گيري و سير تحول مدح تا قرن ششم، ‌ظاهراً نبايد توقع داشت كه مفاهيم ارزشي مانند همدلي در آن ارائه شود؛ اما با بررسي عميق‌ترِ مدينه‌ي فاضله‌اي كه شاعران مداح تصويركرده‌اند، علاوه بر بازنمايي معيارهاي كمال و آرزوها در ضمير جامعه، مي‌توان به نقش شاعران در تحريض صاحبان قدرت براي رسيدن به اين الگوي آرماني پي برد. اين پژوهش، درصدد پاسخگويي به اين پرسش‌هاست كه آيا در قصايد دو شاعر مديحه گو، انوري و جمال‌الدين اصفهاني، مواردي از همدلي ديده مي‌شود؟ با توجه به معيارهاي تعيين شده، ديدگاه هركدام در باره‌ي همدلي چيست؟ بررسي قصايد اين دو شاعر نشان مي‌دهد كه آنها از پسِ برج و باروي شاهان، دل در گرو آسايش و آرامش جامعه دارند و با بهره-گيري از هنر شعر تلاش مي‌كنند كه صاحبان قدرت را به انسان هاي شايسته‌اي بدل‌كنند تا در سايه صفات پسنديده‌ي آنها امنيت و آرامش در جامعه نهادينه شود و مردم از دغدغه‌هاي جنگ و آشوب، خودكامگي و استبدادِ سياسي و مذهبي، و فقر و ناامنيِ اقتصادي رهايي يابند.