مقايسه ابعاد استحكام رواني در دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي و انفرادي

1-مقدمه امروزه متخصصان، ورزشكاران، مربيان و روان‌شناسان كاربردي ورزش، به طور مداوم به استحكام رواني به عنوان يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي رواني مرتبط با بهبود نتيجه و موفقيت در ورزش اشاره مي‌كنند. استحكام رواني، ساختاري است كه داراي چند متغير رواني بوده و به فرد كمك مي‌كند تا حمايتي در برابر اثرات مضر استرس ايجاد كند. همچنين به فرد اجازه مي‌دهد تا به طور مستحكم و بدون توجه به عوامل وضعيتي، عملكرد خوبي داشته باشند. بنابراين با توجه به اهميت و تاثير اين عوامل بر عملكرد موفقيت‌آميز در زمينه‌هاي ورزشي، هدف از پژوهش حاضر، مقايسه ابعاد استحكام رواني دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي و انفرادي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور بود. 2- روش شناسي مطالعه حاضر از نوع علي- مقايسه‌اي است. جامعه آماري اين تحقيق همه دانشجويان دختر حاضر در سيزدهمين المپياد ورزشي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور بود كه در شهريورماه 1396 و با حضور 1800 ورزشكار از 55 دانشگاه علوم پزشكي، در10رشته ورزشي فوتسال، واليبال، بسكتبال، بدمينتون، تنيس روي ميز، تيراندازي، دو و ميداني، شنا، تكواندو و شطرنج به ميزباني دانشگاه علوم پزشكي شهركرد برگزار شد. از اين جامعه تعداد 206 دانشجو (122 رشته تيمي، 84 انفرادي) به روش نمونه‌گيري تصادفي به عنوان نمونه تحقيق انتخاب شدند و اطلاعات استحكام رواني آن‌ها با استفاده از پرسشنامه استحكام رواني 48 سوالي (MTQ-48) كلاف و همكاران (2002)، در شش خرده مقياس چالش، كنترل، كنترل هيجاني، كنترل زندگي، تعهد، اعتماد، اعتماد به توانايي‌هاي خود و اعتماد بين فردي جمع‌آوري و مورد ارزيابي قرار گرفت. روايي و پايايي اين پرسشنامه در ايران به صورت كامل تأييد شده است به طوري كه ضريب آلفاي كرونباخ خرده مقياس¬ها به ترتيب 77/0و80/0و84/0و78/0 و81/0 و 86/0و81/0 و81/0 در مطالعه افسانه پورك و واعظ موسوي (1393) گزارش شد. روايي پرسش نيز از طريق تحليل عاملي اكتشافي و تأييدي مورد تأييد قرارگرفت. همچنين روايي پرسشنامه با روش تحليل عاملي تاييدي نيز در اين پژوهش مورد تاييد قرار گرفت و همان شش زير مقياس به دست آمدند. 3- نتايج يا يافته ها تحليل آماري تي مستقل انجام شده تفاوت معنا‌داري را بين استحكام رواني كل و خرده مقياس‌هاي چالش، كنترل، كنترل هيجاني، اعتماد، اعتماد به توانايي‌هاي خود و اعتماد بين فردي دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي و انفرادي نشان داد و در ديگر خرده مقياس‌ها تفاوت معنادار نبودند. به عبارتي دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي در خرده مقياس چالش عملكرد بهتري نسبت به دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي انفرادي داشتند. همچنين دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي انفرادي در خرده مقياس‌هاي كنترل، كنترل هيجاني، اعتماد، اعتماد به توانايي خود و اعتماد بين فردي عملكرد بهتري نسبت به دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي داشتند. با توجه به نتايج به دست آمده در جدول 1، دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي انفرادي استحكام رواني بيشتري نسبت به دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي داشتند. كه نتايج مطالعه حاضر با مطالعه اي كه نشان داد ورزشكاران با استحكام رواني بالا داراي سطوح مهارت بالاتري نسبت به ورزشكاران با استحكام رواني پايين‌تر هستند همخواني دارد (گاسياردي و همكاران، 2008؛ فري و همكاران، 2003؛ جونز و همكاران، 2007). جدول 1: نتايج آزمون تي مستقل استحكام رواني دانشجويان دختر ورزشكار رشته‌هاي تيمي و انفرادي 4- بحث و نتيجه گيري با توجه به نتايج ورزشكاران شركت‌كننده مي‌بايست سطح معيني از مهارت‌هاي رواني را آموزش ببينند و اين مهارت‌ها را توسعه دهند، علي‌رغم اينكه بايد مهارت‌هاي رواني ويژه هر رشته را هم مد نظر قرار داد. از طرفي مي‌توان گفت كه عوامل گوناگون ديگري به جز ماهيت رشته ورزشي، نظير موقعيت، سابقه، سطح رقابتي، سن، ماهيت رشته ورزشي و تفاوت‌هاي فردي در شكل‌گيري مطلوب استحكام رواني نقش دارند. 5- نتيجه گيري با توجه به نتايج به دست آمده، به مربيان و دست اندركاران ورزشي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور پيشنهاد مي‌شود كه از ورزشكاران و دانشجويان مستحكم از لحاظ رواني براي حضور در تيم‌هاي خود براي كسب موفقيت استفاده كنند؛ زيرا چنين ورزشكاراني به نحو شايسته از مهارت‌هاي رواني موثر استفاده مي‌كنند و باعث ارتقاي اجرا و عملكرد خود در رشته ورزشي مورد نظر مي‌شوند.