اثرات افزاينده ظرفيت حياتي اجباري تمرينات طناب ورز در دانش آموزان 9-12 سال

-مقدمه فعاليتهاي ورزشي و تغذيه تأثير بسزايي بر روي عملكرد ريوي افراد دارد، بدينگونه كه عدم فعاليت ورزشي مناسب و بي تحركي و نيز عدم تغذيه مناسب با توجه به اثرات منفي بر روي عملكرد عمومي بدن فرد و ايجاد چاقي و اضافه وزن باعث ايجاد نقص در عملكرد تنفسي و سيستم ريوي فرد دارد كه اين مشكلات باعث ابتلاي افراد به بيماريهايي از قبيل آسم ، ديابت و غيره خواهد شد (گائيني و دبيدي روشن، 1391). حجم هاي ريه زير بخش هايي از ظرفيت كل ريه است. لذا با استفاد از روش اسپيرومتري مي توان آن را به دو بخش دمي و بازدمي تقسيم كرد ظرفيت حياتي اجباري ميزان هوايي است كه بعد از يك دم عميق مي تواند با شدت هرچه بيشتر و با حداكثر توان از ريه ها خارج شود. نسبت حجم بازدمي با فشار در ثانيه اول بر ظرفيت حياتي نشان دهنده ميزان هواي خارج شده از ريه در ثانيه اول نسبت كه كل ظرفيت ريه¬ها مي باشد كه نشان دهنده ميزان مقاومت مجاري تنفسي است (گائيني و دبيدي روشن، 1391). يكي از راه هاي شناخت اين ويژگي ها ، بررسي عملكردريوي در كودكان و دانش آموزان است. اين پژوهش عملي بوده و در سطح آموزشگاه ابتدائي قائم شهر فاروق انجام شد. هدف اصلي پژوهش در عمل بررسي تاثير تمرينات طناورز كه يكي از طرح¬هاي ملي ورزش در آموزش و پرورش است، مي باشد. 2- روش شناسي بدين منظور از بين دانش آموزان داوطلب شهر سيدان 30 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب و پس از تعيين توان هوازي اين افراد در دو گروه تمرينات طناورز و گروه كنترل تقسيم شدند. گروه تمرينات طناورز به مدت هشت هفته، هرهفته سه جلسه و هر جلسه 45 دقيقه تمرينات منتخب طناورز را انجام دادند و گروه كنترل در اين مدت فقط فعاليت هاي روزانه خود را داشت. قبل از اجراي تحقيق و در پايان تحقيق ظرفيت حياتي اجباري و نسبت حجم بازدمي با فشار در ثانيه اول بر ظرفيت حياتي با استفاده از دستگاه اسپيرومتري casto ساخت كشور آلمان اندازه گيري شد. جهت تجزيه و تحليل يافته هاي تحقيق از آزمون هاي اماري t مستقل و وابسته استفاده شد. همچنين از نرم افزار SPSS نسخه 21 و سطح معني داري در تمامي اندازه گيري ها 05/0 در نظر گرفته شد. 3- نتايج يا يافته ها نتايج آزمون آماري t مستقل نشان داد كه هشت هفته تمرينات طناب ورز اثر معناداري بر تغييرات ظرفيت حياتي اجباري (99/2-=t؛ 006/0 p) و نسبت حجم بازدمي با فشار در ثانيه اول بر ظرفيت حياتي (34/3-=t؛ 002/0 p) دارد. 4- بحث و نتيجه گيري نتايج نشان داد كه هشت هفته تمرينات طناب ورز اثر معناداري بر افزايش ظرفيت حياتي اجباري و نسبت حجم بازدمي با فشار در ثانيه اول بر ظرفيت حياتي دارد (وانگ و همكاران،[1] 1993). اسپيرومتري يا تست‌هاي عملكردي ريوي[2][3] حجم‌ها و ظرفيت‌هاي ريوي و ميزان جريان هوا در مجاري تنفسي را اندازه‌ مي‌گيرد. به طور كلي، گروه‌هاي عضلاني مختلفي براي تنفس استفاده مي‌شوند و بسته به ماهيت هر ورزش اين عضلات بايد از قدرت، استقامت، يا هر دوي اين مؤلفه‌ها برخوردار باشند كه البته اين فرايند جز با برنامه‌ي تمريني مناسب اتفاق نمي‌افتد (اورتيگه و همكاران[4] 2002). تحقيقات امتنر نشان مي‌دهد كه: 10 هفته برنامه تمرينات توان بخشي ورزشي در آب باعث حجم بازدمي با فشار در يك ثانيه (FEV1) و جريان بازدمي با فشار (FEF) و كاهش اضطراب و تنگي نفس در بيماران شد. ويليام استدرمز نشان داد كه بين فعاليت بدني و نسبت حجم بازدمي فشاري در ثانيه‌ي اول به ظرفيت حياتي (VC/FEV1)، توسط توفيقي و همكاران (1391)، پزوهشي به منظور بررسي تأثير 12 هفته تمرين استقامتي، مقاومتي، و موازي بر حجم و ظرفيت ريوي دانشجويان مرد غير فعال انجام شد. در زمينه حجم بازدمي با فشار در ثانيه اول و ظرفيت حياتي اجباري هم خواني دارد ولي در مورد نسبت حجم بازدمي با فشار در ثانيه اول به ظرفيت اجباري هم خواني ندارد. از دلايل عدم هم خواني ممكن است مدت زمان تمرين و جلسات تمرين در هفته ، منطقه جغرافيايي، سن و جنسيت باشد كه در مطالعات مختلف و تحقيق حاضر متفاوت بوده است. 5- نتيجه گيري به طور كلي مي توان نتيجه گرفت تمرينات طناب ورز تاثير مطلوبي بر عملكرد ريوي پسران مقطع ابتدايي دارد.