ارتباط تغييرات سن با كنترل پاسچر در دانش آموزان كم توان ذهني آموزش پذير

۱-مقدمه كم‌تواني ذهني يك اختلال پيچيده است كه تعريف آن به‌¬طور دقيق دشوار است؛ اين اختلال به‌طور قابل‌ توجهي مانع از كاركرد افراد مبتلا در تمام حوزه‌هاي زندگي آن‌ها مي‌شود و همچنين قلمرو ذهني و روحي فرد را تحت تأثير قرار مي¬دهد. توانايي كنترل موقعيت هاي مختلف بدن در فضا ناشي از تعامل پيچيده ي سيستم¬ هاي عصبي، حسي و اسكلتي- عضلاني است كه به ¬طور كلي به عنوان سيستم كنترل پاسچر تعريف مي¬شود. محدوديت حركتي، شيوع مشكلات تعادل و راه رفتن در افراد كم ¬توان ذهني بالا است. بنابراين هدف از پژوهش حاضر بررسي ارتباط تغييرات سن با كنترل پاسچر وابسته به عملكرد سيستم ¬هاي بينايي، حس عمقي و دهليزي در دانش آموزان دختر كم¬ توان ذهني بود. ۲- روش شناسي نمونه آماري اين پژوهش شامل ۶۰ نفر دانش‌آموز دختركم¬ توان ذهني آموزش ¬پذير كه در سه گروه سني ۹-۷ و ۱۲-۱۰ و ۱۸-۱۶ سال (هرگروه ۲۰ نفر) تقسيم شدند. به¬ منظور تفكيك سهم هريك از سيستم ¬¬هاي بينايي، حسي پيكري و دهليزي، وضعيت كنترل پاسچر نمونه ¬ها در چهارحالت حسي مختلف اندازه گيري شد. هر مرحله از آزمون در مدت ۲۰ ثانيه انجام شد و تعداد خطاي انجام‌شده به‌عنوان امتياز وي در آن مرحله ثبت گرديد. شرايط حسي چهارگانه بدين شرح مي¬باشد: حالت اول،¬ ايستادن روي يك‌ پا در سطح پايدار با چشم‌هاي باز (هرسه سيستم حسي در دسترس هستند). حالت دوم، ¬ايستادن روي يك‌ پا در سطح ناپايدار با چشم‌هاي باز و هايپر اكستنشن سر (سيستم بينايي در دسترس است). حالت سوم، ايستادن روي يك ‌پا در سطح پايدار و با چشم‌هاي بسته و هايپراكستنشن سر (سيستم حسي پيكري در دسترس است). حالت چهارم، ايستادن روي يك‌پا در سطح ناپايدار با چشم‌هاي بسته (سيستم دهليزي در دسترس است). جهت انجام اين پژوهش از روش¬هاي آمار توصيفي و آماراستنباطي (آزمون ضريب همبستگي پيرسون جهت تعيين ارتباط بين متغيرها و براي پيش¬ بيني سهم و نقش متغير پيش¬ بين بر متغير ملاك از رگرسيون) استفاده شد. عمليات آماري از طريق نرم افزار SPSS 20 انجام گرفت و داده ¬ها در سطح معني داري (۰/۰۵≥P) تجزيه و تحليل شدند. ۳- يافته ها نتايج اين پژوهش نشان داد كه تمام ضرايب همبستگي بين متغيرهاي انداز¬گيري شده با تغييرات سن به لحاظ آماري معني دار و جهت رابطه¬ ها منفي بودند (۰/۰۵≥P). بيشترين همبستگي مربوط به خطاي سيستم دهليزي (۰/۵۱۵-) و كمترين همبستگي مربوط به خطاي سيستم حس عمقي بود (۰/۳۷۱-). همچنين با مشاهده ضريب تعيين رابطه متغيرهاي اندازه ¬گيري شده با تغييرات سن مي¬توان استنباط كرد كه اين متغيرها توانسته اند تغييرات سن را به خوبي تبيين كنند. بيشترين و كمترين متغيري كه تغييرات سن قادر به پيش بيني آنهاست، به ترتيب مربوط به خطاي سيستم دهليزي (۲۶/۵ درصد) و خطاي سيستم حس عمقي(۱۳/۷درصد) مي¬باشد. ۴-بحث و نتيجه گيري باتوجه به پژوهش حاضر مشخص شد كه تغييرات سن ميتواند بركنترل پاسچر وابسته به عملكرد هركدام از سيستم هاي حسي تاثير بگذارد و تا حدود قادر به پيش ¬بيني است. از آنجا كه تعداد خطاي آزمون در نظر گرفته شده،اين رابطه معكوس مي¬باشد. با توجه به مطالعات انجام شده، از آنجايي كه سيستم دهليزي تا سنين ۱۶ سالگي نيز همچنان در حال باليدگي و تكامل است، در نتيجه اين سيستم حسي در سنين مختلف دستخوش تغييرات بيشتري نسبت به سيستم بينايي و حس عمقي مي¬شود و اين تغييرات بر تعادل فرد نيز تاثيرگذار است. اين درحالي است كه سيستم حس عمقي و بينايي در سنين پايين¬ تري باليده مي¬شوند. لذا پيشنهاد مي¬شود در مدارس و آموزشگاه ¬هاي مربوط به كودكان كم ¬توان ذهني، به فعاليت ها و بازي هايي در زمينه تقويت حس هاي بينايي و دهليزي در كنار حس عمقي توجه ويژه¬اي شود، تا در صورت بروز هر گونه اختلال در يكي از سيستم هاي حسي، همكاري و هم¬پوشاني دو سيستم ديگر به خوبي صورت گيرد. ۵- نتيجه گيري تغييرات سن با كنترل پاسچر وابسته به عملكرد سيستم هاي بينايي، حس عمقي و دهليزي رابطه منفي معني داري دارد و واجد شرايط پيش ¬بيني كنندگي كنترل پاسچر وابسته به عملكرد هرسه سيستم است. همچنين تغييرات سن اثر¬بخشي بيشتري برخطاي آزمون سيستم دهليزي نسبت به سيستم بينايي و حس عمقي دارد.در نتيجه با افزايش سن ميزان خطاي آزمون كنترل پاسچر كمتر شده و تعادل بهبود مي¬يابد.