تأثير و ماندگاري هشت هفته تمرينات ثبات ناحيه مركزي بدن در تعادل ايستا، تعادل پويا و نيروي ضربۀ پاي مستقيم جيت كان دو (ووشو) كاران نخبه مرد جوان با تأكيد بر تيپ بدني

مقدمه ورزش جيت كان دو از ورزش‌هاي رزمي پر برخورد است كه اساس اجراي مهارت¬هاي آن، بر اساس ضربه چيده شده است. ضربه پاي مستقيم يكي از مهم‌ترين ضربات در اين رشته ورزشي به شمار مي¬رود كه به دو عامل قدرت ضربه و حفظ تعادل حين و بعد از اجراي مهارت وابسته است. با توجه به دانش موجود، در حالت كلي تمرينات ثبات ناحيه مركزي بدن موجب بهبود تعادل در افراد ورزشكار و غيرورزشكار مي¬شود. ماتيوس و همكاران (2016) تاثير 4 هفته تمرينات رزمي سنتي در مقايسه با تمرينات رزمي مدرن بر روي تعادل را معنادار گزارش نمودند(1). سزاري و همكاران (2008) تفاوت همزمان ضربه مشت و تعادل بدن بين كاراته كاران نخبه و مبتدي را معنادار گزارش نمودند و نشان دادند كه كاراته¬كاران نخبه با حفظ تعادل بيشتر، ضربات قوي¬تري به كيسه وارد مي¬كنند(2). هوانگ و همكاران (2007) با بررسي كنترل تعادل پاسچر در ورزشكاران نخبه و مبتدي تايچي چوان (TaiChi Choan) كه يك رشته رزمي با تمرينات و عملكرد تعادلي است نشان دادند كه ميزان تغييرات تعادل در تايچي كاران نخبه نسبت به مبتديان همان رشته در انجام حركات سخت و تعادلي تايچي بسيار ناچيز بوده است(3). كيمبرلي و سامسون (2005) تأثير پنج هفته برنامه تمرين پايداري ناحيه مركزي بدن بر تعادل پوياي بازيكنان رشته تنيس را معني دار گزارش كردند (4). اغلب مطالعات تأثير تمرين ثبات ناحيه مركزي بر عملكرد تعادل ورزشكاران را مدعي شدند، با اين حال تحقيقاتي نيز وجود دارند كه عدم تاثيرگذاري معنادار بر تعادل ناشي از انجام منظم تمرين ثبات ناحيه مركزي را گزارش نموده¬اند. لوراچيك و همكاران (2003) در مطالعه خود كه شامل هفت هفته برنامه تمرينات ثبات مركزي بدن بر تعادل ورزشكاران فوتباليست بود، اثر معناداري را گزارش نكردند (5). با مروري بر مطالعات، تحقيقي يافت نشد كه در آن بطور مستقيم گزارش دهد تا كدام نوع تمرين مي¬تواند بطور همزمان بر نيروي ضربه و تعادل براي رشته ورزشي جيت كان دو و نيز بطور خاص بر روي ضربه پا مفيدتر باشد. با فرض تأثيرگذاري تمرين ثبات مركزي بر بهبود تعادل و نيروي ضربه پاي مستقيم، هدف از انجام اين تحقيق تأثير و ماندگاري هشت هفته تمرين ثبات ناحيه مركزي بر تعادل و نيروي ضربۀ پاي مستقيم جيت كان دو (ووشو) كاران نخبه مرد جوان بود. 2ـ روش شناسي در اين تحقيق نيمه آزمايشي، با طرح تحقيق پيش و پس آزمون، مدل تحقيق تأثيرسنجي (علي¬ـ¬مقايسه¬اي)، از نوع كاربردي، 24 جيت كان دو كار نخبه جوان (سن: 6/26 سال) كه به طور تصادفي در دو گروه آزمايش (12 نفر) و كنترل (12 نفر) تقسيم شدند به عنوان آزمودني شركت كردند. گروه آزمايش به مدت هشت هفته تمرين ثبات ناحيه مركزي را انجام دادند. تعادل ايستا (آزمون لك‌لك)، پويا (آزمون تاندوم) و نيروي ضربه پاي مستقيم آزمودني‌هاي هر دو گروه در سه مرحلۀ پيش، پس (پس از هشت هفته تمرين ثبات ناحيه مركزي) و ماندگاري (پس از چهار هفته بي تمريني) اندازه‌گيري شد. براي تحليل توصيفي از ميانگين و انحراف استاندارد و آمار استنباطي از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني در سطح R≤0.05 استفاده شد. 3- نتايج يا يافته ها تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني نشان داد كه تمرين ثبات ناحيه مركزي بر تعادل ايستا و پويا تأثيرگذار و ماندگار است ولي با وجود تأثير اعمال دوره برنامه تمرين بر نيروي ضربۀ پاي مستقيم، شواهد ماندگاري آن به اثبات نرسيد. 4- بحث هدف از انجام اين تحقيق تأثير و ماندگاري هشت هفته تمرين ثبات ناحيه مركزي بر تعادل و نيروي ضربۀ پاي مستقيم جيت كان دو (ووشو) كاران نخبه مرد جوان بود. بر اساس نتايج تحقيق يك دوره تمرين هشت هفته‌اي ثبات مركزي بر تعادل ايستا و پوياي جيت كان دو كاران نخبه مرد جوان تاثيرگذار و ماندگار بود. ثبات ناحيه مركزي مي¬تواند با تاثيرگذاري بر عملكرد تعادلي فرد، به بهبود سرعت، جابجايي و چابكي فرد منجر شود. زيرا نتايج تحقيقات نشان مي¬دهد بازيكناني با ثبات ناحيه مركزي بيشتر قادر به ايستادگي بهتر در زمان درگيري هستند، كه در نتيجه عملكرد اين بازيكنان را به طور قابل توجهي ارتقاء مي¬بخشد (1 و 3). همچنين ثبات مناسب ناحيه مركزي، كشيدگي اندام¬ها و در نتيجه پتانسيل آسيب ديدگي را كاهش مي¬دهد (1 و 3). بر اساس يافته¬هاي اين مطالعه، تمرين هشت هفته‌اي ثبات مركزي با بهبود معنادار نيروي ضربه پاي مستقيم جيت كان دو (ووشو) كاران مرد جوان نخبه همراه بوده، اما اين تاثير براي آزمون ماندگاري برقرار نبوده است. در مطالعات گذشته نيز اعمال ضربات قويتر روي كيسه توسط رزمي¬كاران كاراته با حفظ تعادل بالاتر نسبت به مبتديان به اثبات رسيده بود كه با نتايج تحقيق حاضر همخواني دارد (2). 5 ـ نتيجه¬گيري با توجه به نتايج تحقيق به نظر مي‌رسد تمرين ثبات ناحيه مركزي با تقويت عضلات ناحيه مركزي بدن و بهبود عملكرد سيستم عصبي عضلاني موجب تعديل جابجايي مركز ثقل خارج از سطح اتكا و كاهش نوسانات آن و در نتيجه بهبود عملكرد تعادلي فرد مي‌شود و اين امر به استفاده بهتر از عضلات در راستاي اعمال ضربه پا نيز كمك مي¬كند. از اين رو مي‌توان در كنار برنامه‌هاي تمريني تخصصي اين رشته ورزشي با هدف بهبود تعادل ايستا و پويا و بالا بردن نيروي ضربه پاي مستقيم از تمرينات ثبات ناحيه مركزي بهره برد.