بررسي تاثير هيپوكسي متناوب بر روي هورمون كورتيزول و IgG در ورزشكاران

1-مقدمه اثرات زيان آور قرار گرفتن در ارتفاع بر روي انسان كه از طريق كاهش فشار اكسيژن (هيپوكسي) به وجود مي¬آيد (ويلمور و كاستيل، 1395). اين عوارض ممكن است ناشي از فشار جو باشد و نه تراكم نسبي گازهاي تنفسي، كه موجب اختلالاتي در سيستم ايمني، افزايش استرس، اختلال در خواب و تنفس افراد مي¬شود (كوك و همكاران، 1986). فعاليت¬هاي بلندمدت كه نياز به انتقال اكسيژن و دستگاه انرژي هوازي دارند، بيشتر تحت تاثير شرايط محيط كم فشار در ارتفاع قرار مي¬گيرند (تندرو، 2005). از طرف ديگر دوره هاي متناوب تمرين در ارتفاع 2287 متر (7503 فوت) و در سطح دريا به ميزان كافي باعث سازگاري در ارتفاع مي¬شود (استاري گاندرسون و همكاران، 2001). از سوي ديگر تمرينات ورزشي مي¬تواند سيستم¬هاي مختلف بدن ورزشكاران را تحت تاثير قرار دهد؛ از جمله اين سيستم¬ها، سيستم ايمني است كه نقش مهمي را در حفظ هموستاز بدن ايفا مي-كند (گومز و فلوربدا-جيمز، 2016). با توجه به تحقيقات اندك در مورد تاثير هيپوكسي تناوبي و تمرينات فزاينده بر روي هورمون كورتيزول و به خصوص IgG سرمي، نتايج به دست آمده در برخي موارد هم سو نبوده است. با اين وجود چگونگي اثرات تمرين فزاينده، هيپوكسي تناوبي بر روي شاخص¬هاي ايمني هورموني (IgG و كورتيزول) پرسشي است كه مستلزم مطالعات بيشتري است. 2- روش شناسي با توجه به هدف مطالعه حاضر روش تحقيق شبه تجربي است. جامعه آماري اين پژوهش شامل 36 نفر از دانش آموزان پسر تيم بسكتبال شهرستان دماوند مي¬باشد. آزمودني¬ها يك جلسه فعاليت فزاينده را بر روي چرخ كارسنج در سطح دريا و ارتفاع 2800 متري اجرا كردند و از آنان طي پنج مرحله، خون گيري به عمل آمد. اين افراد بر اساس برنامه¬اي زمان بندي شده و در تاريخ معين جهت مشخص شدن ميزان اكسيژن مصرفي بيشينه، تحت آزمون يك مايل (1600 متر) قرار گرفتند. براي محاسبه VO2max از معادله آزمون دويدن يك مايل (راكپورت) استفاده شد. براي تجزيه و تحليل آماري از آزمون هاي كلموگروف و اسميرنف، اندازه گيري مكرر در سطح (5./.P≤) استفاده شد. كليه تجزيه و تحليل با استفاده از نرم افزار SPSS23 انجام شد. 3- نتايج يا يافته ها جدول 1. آزمون اندازه گيري هاي مكرر هورمون كورتيزول و IgG در مراحل مختلف 4- بحث و نتيجه گيري يك جلسه فعاليت فزاينده در سطح دريا و هيپوكسي تناوبي (پيش آزمون IAE) علي رغم افزايش 1/5 و 9/3 درصدي نتوانسته است تغييرات معني داري را در غلظت هورمون كورتيزول ايجاد كند كه با تحقيقات بت و همكاران (2006) هم سو مي باشد. اما غلظت هورمون كورتيزول در هيپوكسي تناوبي در كنار فعاليت فزاينده (پس آزمون IAE) نسبت به سطح دريا و پيش آزمون IAE با افزايش 2/55 و 5/49 درصدي به سطح معني داري رسيد. دارلين و همكاران (2001) در اثر فعاليت شديد و هيپوكسي افزايش معني داري را در غلظت هورمون كورتيزول مشاهده كردند كه مويد نتايج پژوهش حاضر است. از سوي ديگر مقادير IgG در اثر يك جلسه فعاليت فزاينده (پس آزمون سطح دريا) و هيپوكسي تناوبي (پيش آزمون IAE) نسبت به سطح دريا به ترتيب كاهش 8/2، 3/3 درصدي مشاهده شد. اما هيپوكسي تناوبي در كنار فعاليت فزاينده (پس آزمون IAE) نسبت به هيپوكسي تناوبي (پيش آزمون IAE) و پيش آزمون سطح دريا به ترتيب افزايش 6/9 و 9/5 درصدي را نشان داده است. كه اين تغييرات افزايشي، كاهشي معني دار نبود. 5- نتيجه گيري تغييرات ميزان IgG در اثر فعاليت فزاينده و هيپوكسي تناوبي معني دار نبوده است، اما غلظت هورمون كوتيزول در اثر فعاليت فزاينده در كنار هيپوكسي تناوبي افزايش معني داري را نشان داده است. تغييرات هورمون كورتيزول و IgG ممكن است تحت تأثير سطح آمادگي، سن، مدت زمان اقامت در ارتفاع، نوع تمرين و سطح ارتفاع قرار گرفته باشد. از سوي ديگر كاهش 32/8 درصدي زمان واماندگي آزمودني هاي پژوهش و تضعيف عملكرد آنها را نمي توان فقط به تغييرات شاخص هاي مذكور نسبت داد.به نظر مي رسد كه عوامل فيزيولوژيك ديگر بر عملكرد بدني در اين فرايند تاثير داشته باشند.