كينماتيك اندام تحتاني حين راه رفتن در افراد داراي سندروم متقاطع فوقاني

راه رفتن نياز اساسي هر فرد براي حركت از يك مكان به مكان ديگر است و براي اين كار، اندام تحتاني (پا) يكي از اندام هاي مهم بدن انسان محسوب مي شود(1). همچنين راه رفتن به مثابه فعاليت عضلاني مستمر در شكل گيري وضعيت بدني افراد تأثير فراواني دارد و وضعيت بدني افراد نيز به گونه اي متقابل مي تواند راه رفتن آنان را تحت تأثير قرار دهد(2،3). از نظر بيومكانيكي، اندام تحتاني بايد نيروهاي خمشي، پيچشي، برشي و فشاري را در راه رفتن به خوبي توزيع نمايد. توزيع نامناسب اين نيروها ممكن است سبب حركت غير طبيعي و در نتيجه، وارد آمدن بار اضافي بر بافت هاي پا شود كه اين امر موجب آسيب بافت هاي نرم و ناكارايي عضلات مي گردد(6). كيفوز، كه از شايع ترين اختلالات ستون فقرات در تمام سنين به ويژه در دوران نوجواني است. افزايش انحناي پشتي را بيش از 45 درجه را اصطلاحا كيفوز مي گويند(7). سر به جلو يكي ديگر از ناهنجاري هاي شايع ستون گردني با شيوع 66 درصد، بروز اين پوسچر معيوب موجب افزايش اثر نيروهاي جاذبه ي روي سر، خم شدن گردن روي توراكس و به كار نگرفتن فلكسورهاي عمقي گردن مي شود (8). كيفوز اغلب موارد با ناهنجاري سر به جلو و شانه جلو آمده همراه مي باشد كه مجموع اين سه ناهنجاري را سندروم متقاطع فوقاني مي نامند، شيوع اين ناهنجاري در جوامع و سنين مختلف از 11 تا 66 درصد گزارش شده است(9). ازآنجاكه قسمت هاي مختلف ستون فقرات به وسيله سيستم مهره اي به يكديگر متصل هستند، بروز تغيير در يك ناحيه ممكن است درقالب واكنشي زنجيره اي، نواحي ديگر را تحت تأثير قرار دهد(10). كاظمي و همكاران(2013) گزارش كرده اند كه ناهنجاري هاي وضعيتي باعث بر هم خوردن تعادل ايستا ، پويا و قامت آدمي مي گردد. همچنين اسلامي و دماوندي، (1391) بيان كرده اند ناهنجاري هاي وضعيتي سبب بر هم خوردن توازن سر و تنه نسبت به حالت طبيعي مي شود وموقعيت مركز ثقل آن را تغيير مي دهد. كوچكترين تغييري در موقعيت مركز ثقل سر وتنه باعث تغيير موقعيت مركز ثقل كل بدن مي شود. از طرف ديگر ، عدم توازن سر وتنه باعث قرارگيري تامناسب اندام ها و مفاصل مختلف بدن در ارتباط با يكديگرمي شود. با توجه به تاثيراتي كه ناهنجاري هاي وضعيتي بر تعادل و مركز ثقل افراد مي گذارند هدف از اين مطالعه اين هست كه بدانيم آيا ناهنجاري سندروم متقاطع فوقاني بر كينماتيك اندام تحتاني حين راه رفتن تاثير گذار مي باشد يا خير. 2- روش شناسي روش تحقيق نيمه تجربي، كاربردي، گذشته نگر بود. جامعه آماري 30نفر از دانشجويان تربيت بدني عمومي دانشگاه شهيد باهنر كرمان، 15نفر داراي ناهنجاري سندروم متقاطع فوقاني و 15نفر سالم به صورت نمونه گيري هدفمند و در دسترس به عنوان نمونه آماري در اين تحقيق شركت كرده اند و پس از كسب رضايت نامه آگاهانه و با توجه به معيارهاي ورود و خروج، وارد مطالعه شدند. جهت تعيين پاي غالب هر آزمودني آزمون گيرنده، آزمودني را كه به حالت عادي ايستاده بود، از پشت به آرامي هل داد. آزمودني با هر پايي كه به جلو برمي دارد، پاي برتر محسوب مي شود. در اين پژوهش از دستگاه آناليز حركت با شش دوربين مادون قرمز براي ثبت داده هاي كينماتيكي راه رفتن روي زمين استفاده شد. آزمودني ها مسير ده متري را با سرعت خود انتخابي راه رفتند و شش متر مياني راه رفتن هر دو پاي آنها به وسيله سيستم آناليز حركت ثبت شد و نتايج مربوط به پاي برتر مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار spss v21 و cortex مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. 3-نتايج يا يافته ها بين ميانگين حداكثر جابه جايي زاويه اي مفصل ران و حداكثر ميزان طول گام در گروه سندروم متقاطع فوقاني و گروه سالم داراي ناهنجاري تفاوت معناداري مشاهده شد(p≤0/05) و همچنين ميانگين حداكثر جابه جايي زاويه اي مفصل ران و حداكثر ميزان طول گام در گروه سندروم متقاطع فوقاني كمتر از گروه سالم بود. تفاوت معناداري در حداكثر جابه جايي زاويه اي مفاصل زانو و مچ پا ديده نشد(p≥0/05). 4- بحث بر اساس نتايج تحقيق افراد داراي ناهنجاري سندروم متقاطع فوقاني داراي جابه جايي زاويه اي ران و طول گام كمتري نسبت به افراد سالم بودند. مطالعات نشان داده است كه كاهش دامنه حركتي، خصوصا اطراف مفاصل ران و زانو يكي از علت هاي اصلي زمين خوردن مي باشد كه دليل آن تأثير سفتي ران روي دايناميك اندام تحتاني در حين راه رفتن مي باشد كه مي تواند روي الگوي راه رفتن تأثير بگذارد(4،5). كريستينسن و همكاران(2008) معتقدند كه تغييرات حاصله از افزايش سن در گشتاور و توان مفاصل و همين طور جابجايي زاويه اي كه حين راه رفتن سالمندان اتفاق مي افتد مربوط به محدوديت هاي دامنه حركتي مفاصل مي باشد. 5- نتيجه گيري حفظ تعادل يكي از مهمترين مسائل روزمره در زندگي انسان است و در حالت ايستاده يك مهارت مهم حركتي به شمارمي رود. اين توانايي تحت تاثير سه عامل مهم قرار مي گيرد كه عبارتند از اطلاعات حسي، دامنه ي حركتي مفاصل و قدرت عضلاني. با توجه به نتايج تحقيقات گذشته و همچنين طبق نتايج تحقيق حاضر مي توان اين نتيجه را گرفت كه افراد داراي سندروم متقاطع فوقاني كه با كاهش دامنه حركتي مفصل ران مواجه هستند علاوه بر تغييراتي كه در راه رفتنشان اتفاق مي افتد، در آينده و با گذشت زمان احتمال مواجه با خطر افتادن و كاهش تعادل ايستا و پويا را مي توان پيش بيني كرد و احتمالا افراد داراي ناهنجاري سندروم متقاطعع فوقاني با كاهش طول گام يك استراتژي، جهت افزايش تعادل در حين راه استفاده مي كنند.