سير تحول عشق در شعر فارسي (با تكيه بر منظومه هاي ويس و رامين فخرالدين اسهد گرگاني، خسرو وشيرين و ليلي و مجنون نظامي و داستان وكيل صدر جهان از مثنوي)

يكي از انواع ادبي معروف و گسترده در زبان فارسي، ادبيات غنايي است. در ادبيات فارسي در كنار قالب غزل، براي بيان مضامين غنايي و عاشقانه، استفاده از مثنوي¬هاي عاشقانه نيز رواج دارد. پژوهش حاضر كوششي است در راستاي بررسي سير تحول عشق در ادبيات فارسي براساس مثنوي¬هاي عاشقانه از جمله ويس و رامين فخرالدين اسعد گرگاني، خسرو و شيرين و ليلي و مجنون نظامي و داستان وكيل صدر جهان از مثنوي. عشق وديعه¬اي الهي است كه در وجود انسان نهاده شده و با ذات و فطرت وي عجين شده و انسان پيوسته به دنبال معبود و معشوق حقيقي بوده است. ويس و رامين فخرالدين اسعد گرگاني، از نخستين داستان¬هاي عاشقانه¬ي ادب فارسي در قالب مثنوي است كه عشق در آن جنبه¬اي كاملا جسماني دارد، اين جنبه¬ي جسماني در مثنوي عاشقانه¬ي خسرو و شيرين با عفت و پاكي همراه مي¬شود و در ليلي و مجنون نظامي كه از نمونه¬هاي برجسته¬ي عشق عذري و پاك، عشق عفيفانه به عنوان حد اعلاي عشق انساني، به حساب مي¬آيد، سرآغازي است براي شيوه¬ي جديدي از دلبستگي كه موجب تزكيه¬ي روح عاشق و به تبع آن تأثيرپذيري متون صوفيه از متون عاشقانه مي¬شود. سرانجام اين عشق در مثنوي كه تك¬تك ابيات آن از عشق سخن مي¬گويد، عشقي كه در نهايت به خدا مي¬رسد و به¬خصوص در داستان وكيل صدر جهان و عاشق بخارايي جنبه¬اي كاملا عرفاني و آسماني مي¬يابد.