كهن‌الگوي سفر و روايت‌شناسي تبيين كهن‌الگوي سفر در داستان‌هاي عاميانة ايراني از منظر روايت‌پژوهي

تحليل‌هاي كهن‌الگويي با روان‌كاوي و اسطوره‌شناسي، وجوه اشتراك فراواني دارد. يكي از مشهورترين و پربسامدترين كهن‌‌الگوها در متون كهن و عاميانه، كهن‌الگوي سفر قهرمان است. در اين كهن‌الگو، قهرمان داستان، براي انجام‌دادن مأموريت يا رسيدن به هدفي خاص، سفري پرمخاطره را آغاز مي‌كند و در طول آن با موانع و نيز با ياري‌گراني مواجه مي‌شود. با پايان‌يافتن سفر، عموماً داستان نيز به پايان مي‌رسد. ساختار كهن‌الگوي سفر علاوه بر ارتباط با روانكاوي، اسطوره‌شناسي و جامعه‌شناسي، اشتراكات فراواني نيز با روايت‌شناسي دارد. در اين پژوهش، اشتراكات اين كهن‌الگو با ريخت‌شناسي پراپ و روايت‌پژوهي گريماس بررسي و تحليل شده است. براي اين كندوكاو، سه داستان عاميانه با جزئيات، و پنج داستان ديگر به طور اجمال مورد بررسي قرار گرفته است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از سي و يك خويشكاري پراپ، دست‌كم بيستخويشكاري با اجزاي كهن‌الگوي سفر مطابقت دارد؛ باقي كارويژه‌ها نيز با يكديگر تلفيق شده، ذيل يك عنوان جاي مي‌گيرد. كهن‌الگوي سفر با اجزاي روايت‌شناختي گريماس نيز شباهت‌هاي فراوان دارد و كاملاً قابل بازنشاني است.