مفاهيم كليدي حقوق بشر معاصر در انديشه حافظ

بسياري از حقوق‌دانان جهان حقوق بشر را مهم‌ترين پديده حقوق بين الملل در قرن بيستم دانسته‌اند. در اصطلاح دانش حقوق، مهم‌ترين منبع حقوق بشر اعلاميه جهاني حقوق بشر است كه در سال 1948 ميلادي در مصوبه‌اي شامل سي اصل تدوين و تصويب شد. در اين اعلاميه جهاني، آميزه‌اي از ظلم ستيزي، عدالت‌طلبي، برادري، برابري و مساوات و نيز آسان‌گيري و مدارا ديده مي‌شود كه در ديوان حافظ نيز ردپايي از تمامي اين مقولات، قابل رصد كردن است.حافظ شاعر نامي قرن هشتم هجري قمري ،ستايشگر آزادي و آزادگي و عدالت خواهي است.بديهي است كه نمي توان اعلاميه‌ اي سي ماده اي در ديوان حافظ يافت، اما مي توان نكات پراكنده در غزل ها را كه لازمه بيان هنري است، گرد آورد و با مواد اعلاميه حقوق بشر تطبيق داد. در اعلاميه حقوق بشر بر «آزادي، برابري،عدالت و حقوق انساني» از جنبه هاي مختلف تاكيد شده و به رعايت كردن اين حقوق توصيه شده است.در اين مقاله نگارنده ميكوشد ضمن خوانش مفاهيم حقوق بشر معاصر،به بررسي وجود اين مفاهيم در شعر و عصر حافظ بپردازد.براي نيل به اين هدف نخست ضمن اشاره به تعريف حقوقي مفاهيمي چون آزادي،برابري و عدالت،مصاديق آنها رادر شعر حافظ و از لحاظ ادبي بررسي ميكند و اين گونه تلاش ميكند وجوه شباهت و تفاوت بين معاني معاصر و پيشين را آشكار سازد و به تبيين صلح و بشر دوستي حافظ بپردازد.