بررسي موسيقي بيروني غزليات جلال‌الدين همايي و ساية عمر رهي‌معيّري

موسيقي بيروني برخلاف انواع ديگر موسيقي؛ يعني كناري، دروني و معنوي در همۀ قالب‌هاي شعر كلاسيك و نيمايي محسوس است. اين نوع از موسيقي، بررسي جانب عروضي شعر است. همايي و معيّري، دو تن از بزرگ‌ـ‌ ترين شاعران مكتب بازگشت ادبي‌اند كه به پيروي از سعدي، حافظ و صائب، غزليات شورانگيزي از خود به يادگار گذاشته‌اند. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي به موسيقي بيروني غزليات همايي و رهي‌ معيّري پرداخته است. نتايج به دست آمده، گوياي آن است كه هر دو شاعر از اوزان مطبوع شعر فارسي استفاده كرده‌اند. در غزليات هر دو شاعر بسامد بحور رمل، مضارع و هزج به دليل شفّاف و جويباري بودن اين اوزان، بالا بوده است. اوزان دوري در غزليات اين دو شاعر بسامد اندكي داشته است. بيش‌تر از اركان مثمّن استفاده شده است كه به جهت امتداد حاصل از آن، نمود موسيقي بيروني برجسته‌تر شده است. با وجود نقاط اشتراك در موسيقي شعر اين دو سراينده، موسيقي بيروني غزل ‌معيري علاوه بر استفادة بيش‌تر از بحور عروضي و بالتّبع تنوع اوزان هر بحر، به دليل مضامين و واژگان مورد استفاده، تجديد چاپ‌هاي بيش‌تر و اقبال موسيقي‌دانان و خوانندگان در گزينش اشعارش در اجراي ترانه‌ها و تصنيف‌هاي دل‌نشين، برجسته‌تر از غزليات همايي ظاهر شده است.