بررسي و تحليل ساختاري عنوان‌ها در هشت كتاب سهراب سپهري

برخلاف شعر كلاسيك فارسي كه انتخاب نام براي شعر، چندان رايج نبوده و شاعران با ابزارهايي همچون قافيه، رديف، حرف روي و... به دسته¬بندي اشعار خود مي¬پرداختند، انتخاب عنوان در شعر معاصر، از ملزومات اساسي و شيوه¬هاي قابل اعتنا به حساب مي¬آيد. عنوان¬ها از مهم¬ترين اجزاي هر شعرند كه كاركردهاي مختلف زيباشناختي دارند. با توجه به اينكه يكي از راه¬هاي مهم ارتباط با شعر و درك صحيح از آن وابسته به شناختي است كه از اجزاي سازنده¬ي آن ايجاد مي¬گردد، بررسي و شناخت عنوان¬هاي شعر هر شاعر، اهميتي ويژه دارد. سهراب سپهري از جمله شاعراني است كه از جهت زبان، تخيل و انديشه، تاثير ويژه‌اي بر شعر معاصر نهاده. بنابراين بررسي شعر و انديشه¬ي او، مي¬تواند نقش مهمي در جريان¬شناسي شعر معاصر فارسي ايفا نمايد. اين جستار، به بررسي دقيق آماري تمام عنوان¬هاي حاضر در هشت كتاب سپهري پرداخته و ساختار زباني، ادبي و محتوايي اين عنوان¬ها را مورد تحليل قرار داده است. بررسي¬ها نشان داد سپهري، چه در حوزه‌ي زبان و چه در حوزه¬ي محتوا و صورخيال، از كاركردهاي مختلف عنوان¬بندي بهره گرفته است. از سوي ديگر، تفاوت¬هايي در استفاده از عنوان¬ها در مجموعه¬هاي ابتدايي نسبت به دفاتر پاياني اشعار سهراب ديده مي¬شود كه اين تغييرات با توجه به تغيير انديشه وي در دوره¬هاي زماني مختلف، ايجاد شده است. در نهايت، اساسي¬ترين نتيجه¬ي اين مقاله آن است كه از طريق تحليل عنوان¬ها مي-توان به شناخت انديشه و درون¬مايه¬هاي شعر هر شاعر دست يافت و خط فكري وي در دوره¬هاي مختلف را ترسيم كرد.