تبيين زبانشناختي وصف هنري در شعر فارسي

Linguistic explanation of VASF-e HONARI (artistic epithet) as a rhetorical imagein Persian poetry

شعر هنري است كه در زبان شكل مي¬گيرد. با تمام تفاوت¬هايي كه زبان شعر با زبان معمول دارد، قوانين كلي كه بر زبان معمول حاكم است در زبان هنري نيز جاري است و با اتكا به قوانين زباني مي‌توان مسائل زبان هنري را تبيين كرد. در پژوهش حاضر برخي از داده¬هاي هنري زبان را ارائه مي¬كنيم كه دربارۀ نوع تصوير آنها پرسش و ترديد وجود دارد. واژه¬هاي مركبي چون پري¬روي، پيل¬پيكر و يا تركيب¬هاي نحوي نظير لب لعل، سوار شير، چرخ آبگون به كدام يك از تصاوير شعري تشبيه يا استعاره متعلق است؟ سعي ما بر اين بوده است تا بر اساس ملاك‌هاي زبان¬شناختي در چهار سطح آوايي، صرفي، نحوي و معنايي و نيز ادبي نشان دهيم اين واژگان مركب و تركيب¬هاي نحوي تك‌مصداقي بوده و نمي¬توانند تشبيه باشند و استعاره هم نخواهند بود، چراكه اين صفت¬ها حاصل پيوند هنري و تخيلانۀ دو چيز با يكديگر هستند اما در استعاره واژه،¬ يكساني و اتحاد دو چيز را ادعا مي¬كند. هرچند اين صفت¬ها در عين اينكه مستقلا تصويري هنري هستند مي¬توانند پايۀ تصوير ديگري چون تشبيه يا استعاره باشند. ما چنين صفت¬هايي را وصف هنري ناميديم كه لازم است در بلاغت فارسي بدان توجه شود.با نمونه‌ها و استدلال¬هاي علمي ثابت كرده‌ايم كه وصف هنري مي¬تواند نوعي ويژه از تصاوير شعري باشد. علاوه بر اين در تركيب¬هايي چون سوار شير نشان داده‌ايم، شير اسمي است كه به صفت تبديل شده است. همچنين دربارۀ هستۀ زباني صفت¬هاي مركب كه بخشي از وصف هنري هستند بحث كرده¬ايم.

Poetry is an art which happens in the language. Language of poetry and current language are different, but linguistic rules governing the current language are relevant with that of artistic language and based on linguistic rules some problems of artistic language could be explained. This paper investigates some poetic data in which there are questions and doubts about the type of rhetorical images in them. In compound words likepari-ruy (fairy-face)‚ pil-peikar (elephant-figure)‚ or in some syntactic phrases like the lab-e la’l (lip of ruby)‚ savâr-e ŝir (rider of lion)‚ çarx-e âbgun (water-like sky)‚ are the existed images simile or metaphor? Based on linguistic criteriafrom phonological, morphological, syntactic and semantic levels, as well as from the literary point of view, we have tried to demonstrate that these compounds and syntactic phrases refer to one object in the outside world, so they couldn’t be simile and they aren’t metaphor as well, because these adjectives are the result of artistic combination of two objects with each other, but metaphor refers to identicality of two separate things in one phrase. Although these adjectives are independently artistic images, they can be the base of other parts of speeches like simile and metaphor. We have called these adjectives Vasf-e Honary (artistic epithet) and it’s necessary to pay attention to it in Persian rhetoric. Based on data analysis and scientific justifications, it has been approved that Vasf-e Honary (artistic epithet) could be assumed to be a special type of poetic images. In addition, it has been discussed that in syntactic phrases like savâr-e ŝir (rider of lion)‚ the ŝir (lion) has turned to an adjective. We have also explained about linguistic head in compound adjectives which are part of Vasf-e Honary (artistic epithet).