جايگاه و خصوصيات صور خيال در شعر قديم فارسي و عربي

از جمله مباحثي كه از ديرباز تاكنون مورد توجه اديبان و نقادان بوده و براي امتيازدهي به اشعار شاعران بدان اهتمام ورزيده¬اند، بحث صور خيال يا بلاغت تصوير است. از آنجايي كه شاعران در تمام عصور سعي در آرايش سخن و آوردن بهترين تعبير از تجربه شعري خود داشتند؛ در تمام آثار آنها كمابيش رد پايي از انواع صور خيال به چشم مي-خورد. در اين جستار قصد بررسي جايگاه اين صور در اشعار قديم دو زبان فارسي و عربي، سنجش درجه توجه و اهتمام شاعران قديم به صورتهاي مجازي، ذكر خصوصيات و نحوه انعكاس اين صور در تعابير شاعرانه در دو زبان شده است. يافته¬هاي پژوهش كه به شيوه كتابخانه¬اي و روش توصيفي-تحليلي، گردآوري شده حاكي از آنست كه شاعران فارسي و عربي از ديرباز براي تعبير از تجربيات خويش، از صورهاي تشبيهي و كنايي و استعاري استمداد جسته¬اند و كلام خود را بدان آراسته¬اند و آن چيزي كه روشن و مبرهن است شيوع غير قابل انكار صور تشبيهي در قديميترين آثار است؛ هرچند كه ورود ساير صور بياني استعاره نيز به مرور زمان در حيطه تعابير شاعرانه به چشم مي¬خورد و حتي در برخي دوره ها رواج گسترده¬اي يافتند.