ارزيابي عملكرد سامانه­ي آبياري باراني آبفشان (قرقره­اي-گان) در استان گلستان

طرح حاضر به منظور ارزيابي سامانه‌ي آبياري باراني آبفشان (قرقره­اي-گان) اجرا شده در استان گلستان در سال‌ 1392 در يك مزرعه به مساحت 54 هكتار كه 4 دستگاه در آن نصب شده به اجرا درآمد. در اين بررسي مشخصات كلي سامانه‌ و مزرعه، كيفيت منبع آبي و خاك، سرعت نفوذ آب در خاك، مشخصات هيدروليكي سامانه‌ (فشار، دبي، راندمان‌ها، يكنواختي پاشش)، برنامه‌ريزي آبياري و توزيع رطوبت و شوري در نيمرخ خاك مورد بررسي قرار گرفت. نتايج بررسي مقادير ضريب يكنواختي (CU)، يكنواختي پاشش (DU)، راندمان پتانسيل كاربرد آب در ربع پايين (PELQ)، راندمان واقعي در ربع پايين (AELQ)، راندمان كاربرد آب (Ea) و راندمان ذخيره را به ترتيب 75، 55، 34، 34، 53 و 83 درصد نشان داد، كه همگي بيانگر عملكرد ضعيف اين سامانه­ي آبياري مي­باشند. مقايسه مقادير سرعت نفوذ آب در خاك و شدت پاشش آبپاش‌ها حكايت از اين مطلب دارد كه سنخيتي بين مقادير اندازه‌گيري شده با مقادير طراحي شده و همچنين با مقادير شدت پاشش آبپاش كه در مزرعه اتفاق مي‌افتد، وجود ندارد. يكي از تلفات مهم آب در اين سامانه‌‌ي آبياري باراني تبخير و بادبردگي بوده (40درصد) كه براي يك سامانه‌ي آبياري باراني قابل قبول نمي­باشد. بسياري از واژه‌ها كه لازمه‌ي اجراي درست آبياري در مزرعه است مانند زمان آبياري، عمق آب مورد نياز، تبخير- تعرق، فواصل آبياري، باران موثر، رطوبت خاك كه البته در دفترچه‌هاي طراحي نيز به آنها اشاره شده است، براي بهره­بردار قابل درك نيست و در نتيجه استفاده درست از سامانه‌ي آبياري تحت الشعاع آن قرار گرفته. بطور كلي انگيزه‌ي بهره­برداران خصوصاً با پرداخت تسهيلات از طرف متوليان براي اجراي سامانه‌هاي آبياري تحت فشار، زياد است، ولي اهدافي كه در پي دستيابي به آن دنبال مي‌شود مانند استفاده بهينه از منابع آبي، هنوز با چالش‌هاي جدي مواجه است