بررسي عوامل موثر بر چالش‌هاي مديريت تحويل آب در طرح تجهيز و نوسازي اراضي شالي‌زاري در استان مازندران از ديدگاه كارشناسان

با وجود توفيقاتي نظير توسعه مكانيزاسيون و كاهش تلفات انتقال نهاده‌ها و محصول كه اجراي طرح تجهيز و نوسازي در اراضي شالي‌زاري استان مازندران در پي داشته، اما همچنان مشكلاتي اساسي در وضعيت تحويل آب در دوران بهره‌برداري وجود دارد كه موفقيت اين طرح در ارتقاي مديريت آبياري و زهكشي مستقل كرت‌ها با استفاده از شبكه كانال‌ها و تاسيسات مريوطه را با چالش جدي مواجه ساخته است. لذا براي تغيير در شرايط موجود، شناسايي و اولويت‌بندي مشكلات و عوامل بروز آنها، ضرورتي اساسي است. در اين پژوهش، پس از بررسي ميداني مشكلات سه پروژه در حال بهره‌برداري، و بحث و تبادل نظر با كارشناسان و نمايندگان كشاورزان، فهرست مشكلات مهم به‌عنوان معيارها و چهار عامل تمهيدات اوليه، طراحي، اجرا و بهره‌برداري و نگه‌داري به عنوان منابع اصلي و گزينه‌هاي عامل بروز محدوديت‌ها نهايي شد و در قالب پرسشنامه خبره با 9 سوال در اختيار 35 نفر از متخصصين سازمان جهاد كشاورزي، مهندسين مشاور و شركت‌هاي مجري طرح قرار گرفت. نتايج تحليل برمبناي فرآيند تحليل سلسله مراتبي نشان داد؛ با توجه به قرار گرفتن فقدان يك برنامه توزيع عادلانه آب و واگذاري نظام بهره‌برداري طرح به كشاورزان بدون ايجاد تشكل آب‌بران و ارائه آموزش‌هاي تخصصي لازم در اولويت اول مسائل طرح، و ارجحيت تهميدات اوليه و شرايط بهره‌برداري و نگه‌داري نسبت به طراحي و اجرا از ديدگاه اغلب كارشناسان، مشكلات به وجود آمده بيشتر داراي ابعاد مديريتي بوده است تا فني. لذا به‌نظر مي‌رسد، پس از اصلاح روش سياست‌گذاري و تامين نيازهاي پايه نظير پوشش كانال‌ها، ايجاد يك نظام يا تشكل مردم‌نهاد مستقل و آموزش‌ديده براي انجام خدمات بهره‌‌برداري و نگه‌داري، در راستاي حفظ سرمايه‌گذاري انجام شده ضرورتي جدي است.