تعيين تبخيروتعرق و ضريب گياهي سويا با استفاده از لايسيمتر به منظور برنامه ريزي آبياري و كاربرد درالگوي كشت

با توجه به اهميت كشت سويا به عنوان يكي از بهترين دانه‌هاي روغني كه علاوه بر استخراج روغن از مواد فرعي و كنجاله آن كه حاوي مقدار زيادي پروتئين مي‌باشد، در تعليف دام نيز استفاده مي‌شود و در بسياري از كشورها در غذاي انسان نيز براي جبران كمبود پروتئين وارد شده است. لذا به منظور تعيين تبخير وتعرق سويا آزمايشي با استفاده از لايسيمتر در ايستگاه تحقيقاتي كهريز اروميه به مدت سه سال اجرا شد . در كنار اين آزمايش نيز يك دستگاه لايسيمتر چمن كشت شده و مقدار تبخير و تعرق چمن در دوره هاي ده روزه تعيين شده و ضمن مقايسه با ارقام تبخير و تعرق سويا مقدار ضريب گياهي سويا (Kc) نيز تعيين گرديد. همچنين در جوار آزمايش يك دستگاه تشت تبخير كلاس A نصب و مقادير تبخير روزانه اندازه گيري شده و ضرائب تشت تبخير در مراحل چهار گانه رشد سويا تعيين گرديد. نصب لايسيمتر طوري بوده كه وزن مخصوص ظاهري خاك داخل و خارج لايسيمتر يكسان گشته و با ايجاد زهكش مناسب در ته لايسيمتر آب اضافي بصورت پمپاژ از لوله زهكش خارج گرديد.. نتايج بررسي نشان مي‌دهد كه عملكرد كل دانه در لايسيمتر 8/4 تن در هكتارشد. نتايج اندازه گيري پس از انجام محاسبات لازم در دوره هاي ده روزه و يكماهه سويا مورد مقايسه و بررسي قرار گرفته و ضرائب گياهي سويا در مراحل چهار گانه رشدبه ترتيب 7/0 و 8/0 و 18/1 و 47/0 تعيين شد .براساس نتايج آزمايش ميانگين كل تبخير و تعرق سويا 795 ميليمتر، ميانگين سه سال تبخير و تعرق چمن 862 ميلي متر و جمع كل تبخير در طول فصل رشد سويا1016 ميليمتر و نسبت كل تبخير و تعرق سويا به تبخير از تشت كلاس A برابر8/0شده است. ميانگين كل بارندگي سه سال در فصل رشد سويا 35 ميليمتر شده است. به منظور برنامه ريزي آبياري سويا و دسترسي آسان تر كشاورزان به مقادير تبخير، در اين راستا سعي شد، رابطه اي براي تعيين نياز آبي سويا با استفاده از ميانگين دهه اي آمار تبخير از تشت كلاس A در منطقه به دست آيد