تحليل تاثير مديريت زهكشي آزاد و كنترل شده بر بيلان آب طي فصل كشت كلزا

دنياي پيشرفته امروز، زهكشي به شيوه سنتي را در بيشتر موارد با محيط زيست سازگار نمي­داند. به­نظر مي­رسد كه بايد در انديشه تغيير تدريجي از شيوه­هاي معمول زهكشي به­روش­هاي دوستدار محيط زيست بود. در اين پژوهش با استفاده از مدل DRAINMOD به تحليل تاثير مديريت زهكشي آزاد و كنترل شده بر مولفه­هاي بيلان آب، اراضي شاليزاري مجهز به سيستم زهكشي زيرزميني پرداخته شد. پس از واسنجي و صحت­سنجي مدل، تاثير اعماق و فواصل مختلف زهكشي به­همراه اعماق كنترل سطح ايستابي بر مولفه­هاي بيلان آب مورد بررسي قرار گرفت. مدل از كارايي مناسبي براي پيش­بيني عمق سطح ايستابي در فرايندهاي واسنجي و صحت­سنجي برخوردار بود. نتايج حاكي ازآن است، افزايش فاصله در سيستم زهكشي، سبب نفوذ كمتر در خاك و افزايش ميزان رواناب سطحي شد كه در صورت عدم زهكش سطحي و شيب مناسب خطر ماندابي و غرقابي شدن در مزرعه زياد خواهد شد. زهكشي كنترل شده تاثير معنا­داري بر كل زه­آب خروجي داشته است بطوريكه ميزان زه­آب خروجي در فاصله 40 متر در سيستم زهكشي كنترل شده 57 درصد كمتر از زهكشي آزاد بود. با افزايش عمق زهكش­ها از 5/0 به 8/1 متر، عمق سطح ايستابي افزايش يافت. سيستم زهكشي كنترل شده سطح ايستابي را در فاصله كمتري از سطح زمين كنترل نمود و امكان كنترل مناسب سطح ايستابي را فراهم كرد. به­طور كلي زهكشي كنترل شده به­عنوان يك عمليات سازگار با محيط زيست از منظر اثرات زه­آب خروجي مطرح مي­باشد.