كاربرد روش آبياري نواري يك‌در‌ميان جهت افزايش بهره‌وري مصرف آب و كاهش دور آبياري در باغ‌هاي پسته

به دليل خشكسالي وكمبود شديد آب در سال‌هاي اخير، در بسياري از باغ‌هاي پسته، دورهاي آبياري طولاني و حتي تا 120 روز هم وجود دارد. بنابراين اصلاح و بهينه‌سازي آبياري سطحي، به منظور كاهش اثرات تنش‌هاي خشكي و شوري بر درختان پسته، بسيار ضروري به نظر مي‌رسد. بر اين اساس تحقيقي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تيمارمديريت آبياري، درسه تكرار اجرا شد. تيمار اول آبياري به روش سطحي (غرقابي) رايج در منطقه (1T)، با دور آبياري 60 روز (تيمار شاهد)، تيمار دوم، آبياري يك‌در‌ميان نوارهاي آبياري (2T) با دور آبياري 30روز و تيمار سوم آبياري با عرض نوارهاي 2 متر در هر دو طرف رديف درختان (3T) با دور آبياري 30 روز بود. در انتهاي فصل صفات رويشي و زايشي درختان، صفات كمي و كيفي محصول و بهره‌وري مصرف آب، اندازه‌گيري شد. تغييرات شوري خاك در اثر تغيير در شيوه آبياري نيز، با رسم منحني‌هاي هم شوري در ناحيه ريشه درختان بررسي گرديد. نتايج نشان داد، با تغيير مديريت آبياري، به دو صورت كاهش عرض نوار و آبياري يك‌در‌ميان نوارها، اغلب صفات رويشي و زايشي درختان نسبت به تيمار 1T، بهبود يافت. اجراي تيمارهاي 2T و 3T به ترتيب، باعث افزايش ميانگين سطح برگ به ميزان 7/5 و 11 سانتيمتر مربع، كاهش درصد ريزش جوانه‌هاي گل به ميزان 6/6 و 6/10 درصد، افزايش درصد تشكيل جوانه‌هاي زايشي از 7/9 و 1/15 درصد و افزايش رشد طولي شاخه سال جاري از 4/1 و 6/1 سانتي‌متر، شد. در ساير پارامترهاي رويشي (تعداد كل جوانه‌ها، درصد تشكيل جوانه رويشي و قطر ابتدا و انتهاي شاخه سال جاري) تفاوت معني‌داري بين تيمارها مشاهده نشد. تيمارهاي 2T و 3T تنها در سه صفت، درصد جوانه گل ريزش كرده، درصد تشكيل جوانه‌هاي زايشي و ميزان رشد طولي شاخه سال جاري با يكديگر اختلاف معني‌داري داشتند كه در هر سه اين صفات، تيمار 3T بر 2T برتري داشت. نتايج مربوط به صفات كمي و كيفي محصول و بهره‌وري مصرف آب نشان داد، تيمار 1T در تمام موارد با تيمارهاي 2T و 3T، در سطح 5 درصد، اختلاف معني‌داري داشت. تيمار 3T در تمام موارد نسبت به تيمار 2T وضعيت بهتري داشت و در دو صفت مهم وزن خشك محصول و بهره‌وري مصرف آب، اين تفاوت‌ها معني‌دار بود. در مجموع، تغيير مديريت آبياري به دو صورت تيمارهاي 2T و 3T به ترتيب باعث افزايش ميانگين وزن خشك محصول به ميزان 1/1 و 4/1 كيلوگرم در هر درخت، كاهش پوكي از 7 و 3/10 درصد، افزايش خنداني از 7/12 و 9/17 درصد، كاهش تعداد دانه در يك انس پسته از 8/1 و 6/2 واحد و افزايش بهره‌وري مصرف آب از 101 و 133 گرم محصول خشك به ازاي هر متر مكعب آب مصرفي گرديد. وضعيت شوري عصاره اشباع خاك در ناحيه ريشه درختان، از نظر توزيع مكاني و نيز ميزان شوري در تيمار 3T ، بهتر از دو تيمار ديگر بود. تيمارهاي 1T و 2T نيز از اين نظر وضعيت مشابهي داشتند.