تحليلي بر كاربرد مالچ در كشاورزي و اثرات آن بر كاهش تلفات تبخير و افزايش بهره‌وري مصرف آب

افزايش نياز آبي در جهان به دنبال رشد سريع جمعيت، اهميت استفاده بهينه از اين ماية حيات را بيش از پيش نموده است. با توجه به وجود كمبودهاي جدي آب به خصوص در مناطق خشك و نيمه‌خشك نظير اقليم كشورمان، لزوم استفاده بهينه و با راندمان بالاي آب در اين بخش اهميت بسياري دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي و تحليل كاربرد خاكپوش (مالچ)، در كشاورزي و اثرات آن بر كاهش تلفات تبخير و افزايش بهره‌وري مصرف آب، مي‌پردازد. نتايج پژوهش‌هاي مختلف نشان داد حضور خاكپوش بر سطح خاك با ايجاد سايه و ممانعت از نفوذ نور باعث كاهش و جلوگيري از رشد علف‌هاي هرز و با جلوگيري از تبخير آب از سطح خاك باعث كاهش درجه حرارت و افزايش محتواي رطوبت خاك مي‌شود. بيشتر تحقيقات انجام شده بر خاكپوش‌هاي‌آلي، مربوط به بقاياي گياهي نظير كاه وكلش، برگ‌ها، چوب، خاك اره و خرده چوب مي‌باشد. از بين روش‌هاي موجود كاه و كلش گندم، برگ درخت و خاك اره در حفظ درجه حرارت خاك، افزايش ميزان محصول و حفظ تعادل در عناصر غذايي، حفظ بهتر رطوبت خاك و كاهش تنش رطوبتي خاك نسبت به ديگر خاكپوش‌ها، برتري محسوسي را نشان دادند. همچنين نتايج نشان داد كه استفاده از مالچ‌هاي پلاستيكي ضمن بهبود صفات رويشي و كمي و كيفي محصولات، باعث كاهش تبخير سطحي خاك، كاهش شيب جريان حركت رطوبت از عمق به سطح خاك، جلوگيري از هدررفت آب توسط علف‌هاي هرز، جلوگيري از هدررفت آب در فواصل بين دو گياه مي‌شود. همچنين بهره‌وري مصرف آب را بيش از 50 درصد افزايش مي‌دهد. نقش مثبت استفاده توام سيستم آبياري قطره‌اي و خاكپوش پلاستيكي در افزايش عملكرد و كاهش مصرف آب در محصولات كشاورزي، به گونه‌اي كه عملكرد نهايي محصولات در صورت استفاده از خاكپوش در آبياري قطره‌اي نسبت به آبياري معمولي بدون خاكپوش، اختلاف معني‌داري نشان مي‌دهد